Najaarscongres 2025: Samenwerken in Rekenkameronderzoek

Tevens inloop voor congres.

Ewout (drs. E.) Irrgang is lid van het college van de Algemene Rekenkamer sinds 1 september 2017. Daarvoor werkte hij onder meer bij de stichting PharmAccess en was hij lid van de Tweede Kamer namens de SP.

Ewout Irrgang studeerde economie en politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Irrgang begon zijn loopbaan als beleidsmedewerker bij de Socialistische Partij (1998-2005). In 2005 werkt hij als econoom bij De Nederlandsche Bank totdat hij in dat jaar werd gekozen tot Tweede Kamerlid voor de SP (tot 2012). Kort na zijn Kamerlidmaatschap begon Irrgang zijn werkzaamheden voor de stichting PharmAccess, eerst als Technisch Directeur Tanzania in Dar es Salaam en sinds 1 januari 2017 als directeur Advisory Services in Amsterdam voor dezelfde organisatie.

Ewout Irrgang heeft verschillende financieel-economische publicaties op zijn naam staan.

Samen werken met raad, AB of PS

Het is soms lastig tijd en aandacht te krijgen van de volksvertegenwoordigers. Hoe werk je als rekenkamer goed samen met raad, AB of PS? Hoe maak je meer en waardevoller contact? In deze sessie krijg je en bespreken we afwegingen, tips en voorbeelden om in je eigen rekenkamer mee aan de slag te gaan.

Door Vincent van Stipdonk, zelfstandig adviseur en lid rekenkamers Delft en Breda

Het spel, de knikkers en het onderzoek. Financiële verhoudingen tussen Rijk & gemeenten

In deze workshop nemen Bart Leurs en Nils Nijdam je mee in de financiële verhoudingen tussen het Rijk en gemeenten. Gemeenten bekostigen hun taken deels met eigen inkomsten en deels met uitkeringen vanuit de rijksoverheid. Soms zijn deze uitkeringen vrij besteedbaar, soms zijn hier allerlei bestedings- en verantwoordingsvoorwaarden aan verbonden. Ze zullen je laten zien hoe de verschillende logica’s van sturing, bekostiging en verantwoording kunnen gaan wringen: met elkaar. Iets kan rechtmatig zijn, maar niet per se doelmatig of doeltreffend.

Relevante trends voor gemeenten met een financiële component zijn (inter)bestuurlijke en regionale samenwerking en de ontwikkelingen in het sociaal domein. Voor rekenkamers zijn dit mogelijk interessante thema’s voor een mooi doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek.

Dr. Bart Leurs is adviseur gemeentefinanciën bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en werkte eerder bij een gemeente, de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en een adviesbureau.
Dr. mr. Nils Nijdam is onderzoeker bij de Algemene Rekenkamer en (vice-)voorzitter van 2 decentrale rekenkamers en werkte ook eerder bij een gemeente.

Impactgericht evalueren: van controle naar inzicht

In deze workshop verkennen we hoe je het auditingproces zo kunt inrichten dat impact het vertrekpunt vormt. We staan stil bij wat het betekent om impactgericht te evalueren, op welke momenten in het onderzoeksproces je impact expliciet kunt meenemen, wie je doelgroep is, en waarom het cruciaal is om vooraf na te denken over impact. Deze interactieve sessie nodigt je uit om te onderzoeken hoe evalueren kan verschuiven van een instrument voor controle naar een middel voor inzicht en ontwikkeling.

De workshop wordt gegeven door Pauline Owelle en Karen Maas van het Impact Centre Erasmus.

Workshop begrijpelijke taal

Schrijf je rapporten altijd zo dat lezers meteen snappen wat je bedoelt? En hoe weet je dat eigenlijk zeker? Als lid of medewerker van een rekenkamer werk je met complexe informatie. Toch moet je boodschap helder en overtuigend zijn voor volksvertegenwoordigers, bestuurders én inwoners. Zo zorg je voor rapporten die niet in een la blijven liggen. Op het congres van vrijdag 28 november organiseert BureauTaal een inspirerende aftrap. Tijdens deze aftrap nemen we je mee in de wereld van de lezer. Voor wie schrijf je eigenlijk? Wat weet je over die lezer? En vooral: wat wil je bereiken met je tekst? Na dit uur weet je beter waarom begrijpelijke taal onmisbaar is voor je werk. En heb je ook een paar tips gekregen om er direct zelf mee aan de slag te gaan.

Wil je echt begrijpelijk leren schrijven? Wil je na de aftrap nog meer leren? Schrijf je dan ook in voor de training Begrijpelijke onderzoeksrapporten schrijven. Daar leer je stap voor stap hoe je zelf helder en overtuigend schrijft. De training bestaat uit 2 bijeenkomsten van een uur en een e-learning. Tijdens deze training leer je de regels van begrijpelijke taal. En we maken samen een template voor een onderzoeksrapport en een publiekssamenvatting in begrijpelijke taal.

Aan het einde van de training schrijf je een eigen tekst voor je werk waarin je alle geleerde kennis over begrijpelijke taal toepast. Deze tekst bespreken we in groepjes van 3 personen tijdens een feedbackbijeenkomst van een uur met onze trainer. Dit kan op locatie of online. Zo brengen we je nieuwe kennis direct in de praktijk.

Rondetafelgesprek: rekenkameronderzoek naar gemeentelijk beleid rond arbeidsmigranten

In dit rondetafelgesprek verkennen geïnteresseerde rekenkamers met elkaar de mogelijkheden van (gezamenlijk) onderzoek naar beleid en uitvoering in hun gemeente op het gebied van arbeidsmigranten.
Klaartje Peters vertelt kort over de relevantie, opzet en aanpak van hun lopende onderzoek naar de beoogde integrale aanpak van de gemeente Venlo. Dit vormt de basis voor het gesprek met de aanwezigen onder leiding van haar en Margriet van Tulder: waarom dit onderwerp? Op welke manieren kan het onderzoek worden ingestoken? Op welke manier kunnen rekenkamers hierin eventueel gezamenlijk optrekken of samenwerken? Kunnen onze gemeenten leren van elkaar, en kunnen wij daaraan bijdragen? Dat zijn de vragen die centraal staan.

Arbeidsmigratie is een onderwerp dat landelijk veel aandacht krijgt. De rijksoverheid heeft voorstellen gedaan voor de aanpak van problemen rond arbeidsmigratie. Dit is direct relevant voor gemeenten met veel arbeidsmigranten. Er zijn enkele rekenkamers die eerder onderzoek naar dit onderwerp (met name huisvesting van arbeidsmigranten) hebben gedaan.

Klaartje Peters is voorzitter van de Rekenkamer Venlo, zelfstandig onderzoeker, docent/trainer en publicist op het gebied van openbaar bestuur. Daarnaast is zij voor 1 dag in de week als hoogleraar Lokaal en regionaal bestuur verbonden aan de Universiteit Maastricht. Ze is al vanaf de instelling van gemeentelijke rekenkamers actief in deze wereld.

Margriet van Tulder is lid van het VvR-bestuur, voorzitter van de rekenkamers Heerlen en het Waterschap Limburg, lid van de rekenkamer Oss en zelfstandig onderzoeker in het lokaal bestuur.

Onderbesteding bij decentrale overheden, VvR Doe mee onderzoek 2025

In deze workshop gaan Johan de Kruijf en Nils Nijdam in op het thema onderbesteding bij decentrale overheden. Onderbesteding kan voorkomen als het bestuur niet realistisch heeft begroot, activiteiten niet zijn uitgevoerd of dat extra middelen zo laat in het jaar beschikbaar komen dat besteding niet meer haalbaar is. Johan voert samen met z’n team voor de Vereniging van Rekenkamers (VvR) het Doe mee onderzoek 2025 naar onderbesteding uit. In deze workshop bespreekt hij graag de eerste bevindingen uit dit onderzoek.

Onderbesteding is een onderwerp dat veel volksvertegenwoordigers relevant vinden, vanuit de gedachte dat er -onnodig- geld op de plank blijft liggen. Dat maakt het ook interessant voor de decentrale rekenkamer.

Dr Johan de Kruijf is onderzoeker – adviseur publiek financieel management, deeltijd universitair docent bestuurskunde aan de Radboud Universiteit en lid van 2 rekenkamers, eerder werkte hij zowel bij Rijk als bij een gemeente. Dr. mr. Nils Nijdam is onderzoeker bij de Algemene Rekenkamer en (vice-)voorzitter van 2 decentrale rekenkamers en werkte ook eerder bij een gemeente

Regionale samenwerking als onderzoeksobject – business as usual?

Regionale samenwerking is als arrangement gemeengoed geworden in de bestuurlijke praktijk van Nederland. Gemeenten werken op grote schaal samen met andere gemeenten, met andere bestuurslagen, met bedrijven en met maatschappelijke organisaties. Soms verplicht, vaak vrijwillig, en veelal vanuit de gedachte van een effectieve(re)/efficiënte(re) beleidsvoering op de bovenlokale schaal. Er zijn samenwerkingsverbanden die worden opgericht met een concreet operationeel doel voor ogen, zoals regionale afvalinzameling of belastingheffing. Andere samenwerkingen zijn meer strategisch van aard, en richten zich op de energietransitie, op regionale economische groei of op arbeidsmarktvraagstukken. Zo is er een netwerk ontstaan van constant wisselende samenwerkingsverbanden die er in elke regio weer net iets anders uitziet. Heeft de veelkleurigheid van de regio consequenties (of zou dat moeten hebben) voor het onderzoek van de decentrale rekenkamer? En zo ja, welke dan?

In deze interactieve workshop presenteert Tim Knaapen de resultaten van zijn masterthesis ‘de rekenkamer en de regio’: een verkennend onderzoek naar de praktische betekenis van meervoudig bestuur voor de decentrale rekenkamer. Hij gaat graag met u in gesprek over een zinvolle aanpak van rekenkameronderzoek naar regionale samenwerkingsverbanden.

Slim samenwerken in de regio

Het aantal gemeenschappelijke regelingen en verbonden partijen waaraan gemeenten deelnemen groeit gestaag. Dat geldt ook voor de uitgaven. De wenselijkheid van onderzoek door rekenkamers in de regio neemt daardoor toe. In deze workshop staan we stil bij de wettelijke mogelijkheden om als rekenkamers onderzoek te doen, de voordelen van samenwerking tussen rekenkamers en de uitdagingen die je daarbij tegenkomt. We verkennen een stappenplan en sluiten af met 10 praktische do’s en don’ts. Deze workshop is zeker interessant voor deelnemers die eigen ervaringen (good and less good practices) willen delen of nadenken over een samenwerking.

Frank van der Knaap en Etienne Lemmens

Tweede workshopronde.