Skip to main content

Auteur: Secretariaat

Webinar: Wat is het verschil tussen mensen en chimpansees?

En wat kun je als rekenkamer met die kennis?

In dit webinar vertelt Jan R. Lunsing over zijn boek Het kleine verschil dat alles verandert en hoe dit boek rekenkamers kan inspireren. Rekenkamers zijn op zoek naar hoe beleid beter kan. Het boek helpt aan andere kijkrichtingen; andere verhalen. Denk bij het maken van beleid niet alleen aan verboden en geboden of aan financiële prikkels, maar ook aan andere krachtige motivaties van burgers: het zoeken naar een gedeeld doel.

De zoektocht begint bij een treinreis over de Veluwe en gaat over verhalen waarmee mensen hun samenleving bouwen; verhalen waarmee ze rechten verdelen en verhalen die leiden tot beleid.

In dit webinar leggen we uit waarom een gedeeld doel krachtig werkt en tot slot laten we zien hoe een gemeente dat kan omzetten in beleidsvoorstellen.
Want, is de conclusie van dit webinar, in de rekenkamer zitten toch geen chimpansees?

Podcast met de NSOB over rekenkamers: luister nu!

In de laatste podcast van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) gaat onze directeur Lies van Aelst in gesprek met host Christiaan van der Kaaij en Annemarie van der Wilt, onderzoeker bij de NSOB. Het onderwerp? Rekenkamers en rekenkameronderzoek!
In een wereld waarin cijfers statistieken en prognoses steeds vaker als fundament voor beleid dienen, lijkt het alsof getallen een objectieve weergave van de werkelijkheid bieden. Maar is dat eigenlijk wel zo? Achter elk cijfer schuilen keuzes, interpretaties en verhalen die niet altijd verteld worden. Hoe beïnvloedt dit de praktijk van rekenkamers, die zich richten op controle en evaluatie van beleid? Welke verhalen blijven verborgen, welke belangen spelen mee, en hoe kan rekenkameronderzoek het goede politieke gesprek faciliteren?

Luister nu in je podcastapp!

Kerstvakantie

Het bestuur van de Vereniging van Rekenkamers wenst je mooie en gezellige dagen en een gezond en gelukkig 2025 waarin we hopen elkaar vaak te treffen!

Het secretariaat is gesloten tot maandag 6 januari 2025.

Rekenkamer Zwolle doet onderzoek naar werkdruk raad

Verschillende rekenkamerleden wezen de vereniging de afgelopen weken op het onderzoek van de rekenkamer Zwolle naar werkdruk van de raad en een hoog verloop in de raad. Ook in de pers was veel aandacht voor het onderzoek. We spraken daarom met Dirk Jan Droogh, de voorzitter van de rekenkamer Zwolle.

Wat was er aan de hand?

Burgemeester Peter Snijders slaakte eind 2023 in de Stentor een noodkreet over het toenemende aantal tussentijdse vertrekken uit de gemeenteraad. Het artikel legde een link met de werkdruk die het raadlidmaatschap met zich meebrengt. Zwolle staat hierin niet alleen. Ook uit landelijke cijfers komt een dergelijk beeld naar voren.
Als Rekenkamer Zwolle baarde dit ons zorgen. Met een groot verloop gaat veel kostbare ervaring en ‘geheugen’ van de raad verloren. Het raakt uiteindelijk het gedegen kunnen uitvoeren van de kaderstellende en controlerende rol, en daarmee het functioneren en de positie van de raad.

Wat hebben jullie gedaan als rekenkamer?

In de drukte van alledag besteedt de raad haar aandacht liever aan inwoners en de stad dan aan zichzelf. Als Rekenkamer zagen wij daarom een rol om dit onderwerp te agenderen. Met hulp van Right Marktonderzoek voerden we een enquête uit onder zittende en gestopte raadsleden, uit de huidige en de vorige raadsperiode. Centrale vraag was hoe raadsleden hun raadswerk ervaren en welke knelpunten zij ondervinden.
Met 39 (van de 75 verzonden) enquêtes ontstond een goed beeld. Met 10 (ex)raadsleden is een verdiepend interview gehouden. Het resultaat is een beknopte quickscan, die we bespraken in het presidium en op 4 november aanboden aan de raad. De boodschap dat 60% een te hoge werkdruk ervaart en dat dit in elke andere organisatie alle alarmbellen zou doen afgaan, maakte indruk. Wij riepen de raad op niet alleen voor de stad, maar ook voor zichzelf aandacht en zorg te hebben.

Wat hoop je dat het effect van jullie onderzoek is?

Een belangrijk effect is al bereikt: het onderwerp heeft de aandacht en raadsleden zijn erover in gesprek met elkaar. Van ‘het hoort erbij’ veranderde de stemming in ‘hier moeten we wat aan doen’. Begin februari organiseert de raad een sessie om mogelijke verbeteringen in hun werkwijze te verkennen. Denk bijvoorbeeld aan vergadermoment, wijze van vergaderen en de stukkenstroom. De raad neemt het onderwerp serieus en ik verwacht zeker maatregelen. Wat ook al helpt is de bewustwording en bespreekbaarheid van het onderwerp.

Wat kunnen andere rekenkamers van dit onderzoek leren?

De quickscan was in korte tijd en met bescheiden budget uit te voeren. Het resultaat is heel praktisch en de impact en de waardering bij de raad zijn groot. Hoewel je de enquête en interviews ook zelf als rekenkamer zou kunnen uitvoeren, heeft een extern bureau duidelijk meerwaarde vanwege de gewenste anonimiteit voor de raadsleden. Met dit soort praktische ‘extra’ producten, naast het reguliere onderzoek, kun je als rekenkamer je zichtbaarheid en relevantie voor de raad relatief eenvoudig vergroten.

Verdiepingscursus P&C cyclus

In de verdiepende module P&C-cyclus maak je kennis met alle onderdelen van de P&C-cyclus van een gemeente en krijg je inzicht hoe je deze als gemeentelijke rekenkamer kunt benutten. Dit is geen verdiepende module gemeentefinanciën of BBV. In deze module staat de P&C-cyclus centraal en krijg je op hoofdlijnen inzicht in hoe je de bijbehorende documenten van de P&C cyclus als rekenkamer kunt lezen en benutten. Je krijgt inzicht in de functie van de P&C cyclus; aan de hand van de P&C-cyclus voor begroten en verantwoorden leer je hoe de financiën van de gemeente op hoofdlijnen zijn opgebouwd. Verder krijg je bij elke fase van de P&C-cyclus aan de hand van een actieve oefening inzicht in de manier waarop je als rekenkamer deze fase kunt benutten. Na afloop van de cursus kun je de stukken van de P&C-cyclus begrijpen en beredeneren welke instrumenten je hebt om raadsleden te ondersteunen in hun kaderstellende en controlerende rol. De verdiepende module P&C-cyclus is gericht op de leden en ondersteunende staf van gemeentelijke rekenkamers. De module zal worden verzorgd door dr. Sjoerd Keulen. Sjoerd is expertonderzoeker bij de Algemene Rekenkamer en bestuurslid van de rekenkamer Utrecht.

De cursus zit vol.

 

Lunchwebinar: onderzoek doen naar zorgfraude

De rekenkamer Vijfheerenlanden won twee jaar geleden bijna de Goudvink met haar onderzoek naar zorgfraude. Inmiddels heeft ook de rekenkamer IJsselstein onderzoek uitgevoerd naar zorgfraude en zijn de 7 samenwerkende rekenkamers in Noord-Limburg een onderzoek gestart. Wat maakt dit thema relevant voor rekenkamers? En hoe pak je dit onderzoek aan? Klaartje Peters (Venlo) en Rob Paulussen (Vijfheerenlanden) nemen je mee in hun onderzoek. In Noord-Limburg loopt het onderzoek, Vijfheerenlanden overweegt een opvolgingsonderzoek.

Wat is (deze vorm van) zorgfraude? Het gaat om zorgaanbieders die niet de zorg leveren die ze zouden moeten leveren, maar wel factureren. In binnenlandsbestuur is meer te lezen.

Nieuwe handleiding voor (rekenkamer)onderzoek naar juridische kwaliteitszorg

Juridische kwaliteit (bij decentrale overheden) betekent:

  • De overheid handelt rechtmatig
  • Juridische processen/producten/diensten voldoen aan verwachtingen van gebruikers
  • Proactief omgaan met juridische risico’s en kansen.

Juridische kwaliteitszorg gaat over de acties die een organisatie onderneemt om de juridische kwaliteit op peil te houden en te verbeteren. Goede juridische kwaliteitszorg is belangrijk, omdat het kan bijdragen aan bijvoorbeeld het zijn van een betrouwbare overheid.

Voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft onderzoeks- en adviesbureau Pro Facto een handleiding gemaakt voor (rekenkamer)onderzoek naar juridische kwaliteitszorg (bij decentrale overheden): Tijd voor juridische kwaliteit. Experts van onder meer de VRK en rekenkamers gaven advies over de handleiding.

Download de praktische, digitale handleiding – met klikbare navigatie – en de infographic (visuele samenvatting).

Juridische kwaliteitszorg is een belangrijk onderwerp voor rekenkameronderzoek. Het juridisch functioneren van de overheid heeft direct te maken met de rechtmatigheid, maar ook met de doelmatigheid en doeltreffendheid van (de uitvoering van) het beleid: de wettelijke onderzoeksonderwerpen voor rekenkamers.

De handleiding bestaat uit:

  • uitleg over juridische kwaliteit en juridische kwaliteitszorg en hoe je dat kunt beoordelen;
  • een concreet en praktisch stappenplan voor als je onderzoek wilt gaan doen naar juridische kwaliteitszorg, met veel tips en voorbeelden.

Training: Zelf infographics maken in één dag

DeBeeldbouwers nemen jullie stap voor stap mee om van veel tekst een sprekende infographic te maken. In deze 1-daagse training werk je aan je eigen project. Onder begeleiding van DeBeeldbouwers maken jullie een infographic in het programma Canva. De training heeft een prettige balans tussen theorie en doen. Van schetsen en het bestuderen van soorten infographics, tot vormgeeftips en uitwerken in Canva. Uiteraard mag je aan het einde van dag met trost je infographic presenteren! We geven iedereen een cheatsheet mee naar huis met alle tips en trucks nog eens op een rij zodat je de volgende dag direct door kan!

Meer informatie over DeBeeldbouwers vind je op www.debeeldbouwers.nl.

We starten om 09:00 en zorgen dat we klaar zijn om 17:00. De lunch wordt op de locatie verzorgd.

Deelname

Er kunnen maximaal 12 deelnemers meedoen. Is de training vol? Schrijf je in op de reservelijst dan zoeken we een nieuwe datum voor nog een training!

Paar voorbeelden van wat cursisten hebben gemaakt!

Training: Zelf infographics maken in één dag

DeBeeldbouwers nemen jullie stap voor stap mee om van veel tekst een sprekende infographic te maken. In deze 1-daagse training werk je aan je eigen project. Onder begeleiding van DeBeeldbouwers maken jullie een infographic in het programma Canva. De training heeft een prettige balans tussen theorie en doen. Van schetsen en het bestuderen van soorten infographics, tot vormgeeftips en uitwerken in Canva. Uiteraard mag je aan het einde van dag met trost je infographic presenteren! We geven iedereen een cheatsheet mee naar huis met alle tips en trucks nog eens op een rij zodat je de volgende dag direct door kan!

Meer informatie over DeBeeldbouwers vind je op www.debeeldbouwers.nl.

We starten om 09:00 en zorgen dat we klaar zijn om 17:00. De lunch wordt op de locatie verzorgd.

Deelname

Er kunnen maximaal 12 deelnemers meedoen. Is de training vol? Schrijf je in op de reservelijst dan zoeken we een nieuwe datum voor nog een training!

Paar voorbeelden van wat cursisten hebben gemaakt!

Training: Zelf infographics maken in één dag

DeBeeldbouwers nemen jullie stap voor stap mee om van veel tekst een sprekende infographic te maken. In deze 1-daagse training werk je aan je eigen project. Onder begeleiding van DeBeeldbouwers maken jullie een infographic in het programma Canva. De training heeft een prettige balans tussen theorie en doen. Van schetsen en het bestuderen van soorten infographics, tot vormgeeftips en uitwerken in Canva. Uiteraard mag je aan het einde van dag met trost je infographic presenteren! We geven iedereen een cheatsheet mee naar huis met alle tips en trucks nog eens op een rij zodat je de volgende dag direct door kan!

Meer informatie over DeBeeldbouwers vind je op www.debeeldbouwers.nl.

We starten om 09:00 en zorgen dat we klaar zijn om 17:00. De lunch wordt op de locatie verzorgd.

Deelname

Er kunnen maximaal 12 deelnemers meedoen. Is de training vol? Schrijf je in op de reservelijst dan zoeken we een nieuwe datum voor nog een training!

Paar voorbeelden van wat cursisten hebben gemaakt!

Handboek beschikbaar

Het handboek voor rekenkamers is vanaf afgelopen vrijdag in de verkoop! Congresdeelnemers kregen het boek, het boek is verder beschikbaar via boom uitgevers of bol.com. Het handboek is het nieuwe standaardwerk over rekenkamers en rekenkameronderzoek. Vele leden van de rekenkamergemeenschap dachten en schreven mee aan het boek. We zijn als vereniging trots op het mooie werk dat er nu ligt!

Terugblik succesvol congres

Wat is de toekomst van de rekenkamer, en de rekenkamer van de toekomst? Op die vragen zochten we, met 200 leden, afgelopen vrijdag een antwoord. Het congres startte met de uitreiking van de Goudvink, door juryvoorzitter Laurens de Graaf, aan de Noordelijke Rekenkamer. Daarna werd het handboek voor rekenkamers gepresenteerd aan het Ministerie van BZK. Frank Kleijer, Hoofd afdeling Inrichting Openbaar Bestuur bij het Ministerie van BZK, stelde na ontvangst van het boek graag met de Vereniging van Rekenkamers samen na te denken over de sterke rekenkamers van de toekomst.

Het volgende programmaonderdeel ging over die sterke rekenkamers, Geerten Boogaard en Harmen Binnema vertelden over hun eerste bevindingen in het onderzoek dat zij voor de Vereniging uitvoeren. Ook haalden ze in de zaal input op voor het onderzoek. Na een pauze gingen de deelnemers uiteen in drie workshops over uiteenlopende actuele thema’s. Bodil Jurg nam de leden na de workshops mee in de vraag waar rekenkamers mogelijk staan in 2044. Diverse scenario’s passeerden de revue en hadden tot doel de deelnemers aan het denken te zetten over de mogelijkheden in de toekomst.

Linze Schaap en Barbara Joziasse werden hierna geïnterviewd over het DoeMee onderzoek 2024, door Steven Oostlander. Het interview is hier terug te lezen. Jan R. Lunsing kondigde daarna het DoeMee onderzoek 2025 aan: onderbesteding! De inschrijving is geopend.

Martin Schulz sloot het congres af met het onderzoek dat hij voor de rekenkamer Meijerijstad uitvoerde over de politiek van het tellen. De kern van zijn bijdrage was dat cijfers onafhankelijk en onomstotelijk lijken, maar vaak gevormd zijn door (politieke) keuzes en dat het belangrijk is deze inzichtelijk te maken voor de (volks)vertegenwoordiger.

We eindigden het congres met een borrel aangeboden door de Algemene Rekenkamer en een woord van dank van Barbara Joziasse voor de mooie samenwerking.

 

Energiebesparingsplicht: ‘interview’ over samenwerking

Hoe is de samenwerking tussen de Vereniging van Rekenkamers en de Algemene Rekenkamer bij het onderwerp energiebesparingsplicht voor bedrijven tot stand gekomen?

  • BARBARA: De energiebesparingsplicht is de belangrijkste manier van de minister om te zorgen dat bedrijven energie besparen. Zodoende stond het thema al op ons netvlies na een brede risicoanalyse binnen het Programma Energietransitie. Maar het balletje ging rollen toen de VvR ons in januari 2023 benaderde voor samenwerking op dit thema. Voor de gemeentelijke en provinciale rekenkamers is het onderwerp interessant om te onderzoeken, omdat gemeenten en provincies verantwoordelijk zijn voor het toezicht op de energiebesparingsplicht.
  • LINZE: Binnen de vereniging heeft Menno Visser in het O(ontwikkel)-team geopperd onderzoek te doen naar de energiebesparingsplicht. Vervolgens hebben Suzan Matthijssen en Jelly Smink daar uitwerking aan gegeven en contact gelegd met de Algemene Rekenkamer. Vanaf voorjaar 2023 heb ik het stokje mogen overnemen en hebben we de samenwerking vormgegeven. Toezicht en handhaving van de energiebesparingsplicht zijn typisch van die vraagstukken waar op vrijwel elk bestuursniveau daden nodig zijn. Dan ligt het voor de hand dat wij als rekenkamers daar integraal naar kijken.

Hoe is de samenwerking bevallen; wat is de meerwaarde ervan

  • BARBARA: Het onderzoek maakte het mogelijk de hele keten te volgen. Van minister naar decentrale overheden naar bedrijven.
    Door gelijktijdig onderzoeken naar de energiebesparingsplicht te publiceren, kunnen we de impact vergroten. Om die reden heeft de Algemene Rekenkamer bestuurder Linze Schaap van de vereniging gevraagd mee te gaan naar de besloten briefing in de Tweede Kamer om het rapport van de VvR toe te lichten. Verder hebben we een gezamenlijke persconferentie belegd. Hierdoor hebben op één moment zowel de landelijke als de regionale media kunnen bereiken. Om die reden werd de persconferentie live gestreamd, zodat ook journalisten die er niet in Den Haag bij konden zijn, toch de toelichting konden meekrijgen. De Algemene Rekenkamer heeft bij het informeren van de betrokken bewindspersonen niet alleen haar eigen onderzoeksrapport, maar ook dat de vereniging meegestuurd. Kortom, waar mogelijk hebben we samen opgetrokken. En je kunt zeggen, daar is ook alle reden toe gezien de bevindingen uit de onderzoeken; het loopt bepaald niet goed met de energiebesparingsplicht bij bedrijven en instellingen.
  • LINZE: Helemaal mee eens! Door de samenwerking zijn beide onderzoeken versterkt. En als beide partners ook echt de wil hebben samen te werken, dan lukt dat. Het is best een opgave, daar niet van. Elke rekenkamer heeft zo haar eigen gebruiken, tradities en procedures. Voor alle DoeMee-deelnemers was het wat tegennatuurlijk om het rapport een maanden op de plank te laten liggen. Maar dat was uiteindelijk wel de moeite waard!

In beide onderzoeksrapporten staat kritiek op de huidige aanpak van de energiebesparingsplicht. Wat gaat er nu gebeuren?

  • BARBARA: Het woord is nu aan het parlement en de minister. Zoals gebruikelijk hebben we naar aanleiding van ons onderzoek de minister van Klimaat en Groene Groei om een schriftelijke reactie gevraagd. Daarin zegt zij lessen uit ons onderzoek mee te nemen in de actualisatie die gepland staat voor 2027. Of de Tweede Kamer daar genoegen mee neemt, zal moeten blijken. Onze boodschap is dat de aanpak en inrichting grondig doorgelicht moet worden. Als je zelfs na 30 jaar zo’n beperkte resultaten met rijksbeleid kunt boeken, terwijl de druk om minder energie te gebruiken in Nederland alleen maar toeneemt door geopolitieke ontwikkelingen en vanwege klimaatredenen, dan is er reden om je een goed achter het oor te krabben. Dat ook in het lokaal toezicht verbeteringen mogelijk zijn, versterkt alleen maar de noodzaak voor heroverwegingen.
  • LINZE: Het DoeMee-rapport hebben we aangeboden aan IPO en VNG. Veel deelnemende rekenkamers hebben hun raden en Staten al geïnformeerd, andere zullen dat nog doen. Sommige rekenkamers doen zelf nog aanvullend onderzoek. Gemeenten, provincies en omgevingsdiensten kunnen echt meteen met de aanbevelingen aan de slag. Maar de concrete daden van de minister zijn daarvoor wel van groot belang. Het is te hopen dat op elk bestuursniveau energiebesparing een serieuze plek krijgt in de energietransitie. Immers, zoals we ook bij de aanbieding al zeiden: energie die je niet verbruikt hoef je niet op te wekken, te transporten of te vervangen. Ook niet te betalen, overigens.

Moeten we vaker samen optrekken met onderzoek?

  • BARARA: Voor zulke grote onderzoeken samenwerken is een nauwe afstemming noodzakelijk. Dit kost tijd en mankracht. Als een onderwerp opduikt waarbij zowel op lokaal en regionaal niveau als op het rijksniveau onderzoek ertoe kan leiden dat overheidsbeleid verbetert, dan is dat zeker het overdenken waard, in de keten staan we samen sterk. En … niet onbelangrijk: het was ongelofelijk leuk om te doen.
  • LINZE: Zeker! Samenwerking tussen rekenkamers moet tot stand komen vanuit de inhoud. Veel beleid wordt in samenwerking tussen bestuurslagen gemaakt. Dan is het raar om dat alleen op één bestuursniveau te onderzoeken. Maar inderdaad: het organiseren van de samenwerking kost tijd en menskracht; tijdig signaleren van het nut van gezamenlijk optreden is daarom belangrijk. Maar dan levert het ook echt op!

Brabantse rekenkamers bijeen over ‘ravijnjaar’

Op 25 november 2024 werden de leden van Brabantse rekenkamers gastvrij onthaald in het gemeentehuis van Oosterhout. De kring ‘B13’ (rekenkamers van de grotere Brabantse gemeenten) organiseerde haar eerste themamiddag voor alle Brabantse rekenkamers. Gespreksthema’s waren het ‘ravijnjaar 2026’ en de ‘sterke rekenkamer’.

Een succesvolle middag met een mooie opkomst.

Het eerste thema werd ingeleid door Manuel Konijnendijk (Rekenkamer Almelo en controller gemeente Apeldoorn en Alexander van Dijk (Teammanager bedrijfsvoering gemeente Westland; tot 2023 manager bedrijfsvoering bij de VNG). Zij gingen in hun inleiding in op de oorzaken van het ravijnjaar, de compensatie, de aanvullende financiële uitdaging van gemeenten en de vraagstukken waar gemeenteraden voor staan. Ook de wijze waarop rekenkamers hun gemeenteraden kunnen ondersteunen in dit dossier en de rol van de VNG kwamen aan de orde. In de discussie die volgde werd een aantal dilemma’s besproken. Wanneer kom je als gemeente in actie, wanneer is het ’vijf over twaalf’? Welke rol spelen de raadsverkiezingen in 2026? Wat is belang van gemeenten als collectief versus dat van de individuele gemeente? Hoe kunnen rekenkamers hun raden in stelling brengen? Een actueel en zeer relevant thema voor zowel gemeenteraden als rekenkamers.

Onder leiding van VvR-directeur Lies van Aelst spraken de Brabantse rekenkamers daarna over het thema ‘Sterke rekenkamers’. Geerten Boogaard en Harmen Binnema verrichten momenteel voor de VvR onderzoek naar dit thema. In groepjes voerden de Brabantse rekenkamers discussie over dit thema. Dit leidde tot nieuwe input en inzichten voor het onderzoek.

De eerste bijeenkomst van Brabantse rekenkamers was een succes. Het krijgt zeker een vervolg. De B13-rekenkamers willen jaarlijks een themamiddag voor het Brabantse rekenkamernetwerk organiseren. Wordt vervolgd!

Training: Een onderzoeksontwerp in een dag

Doelgroep

De training richt zich op leden, onderzoekers en secretarissen van rekenkamers die zich in hun dagelijkse praktijk bezighouden met het ontwikkelen van onderzoeksontwerpen voor rekenkameronderzoek. De training is zowel relevant voor deelnemers die zelf onderzoek doen als voor deelnemers die rekenkameronderzoek uitbesteden. De training bouwt inhoudelijk voort op onderdelen uit de introductiecursus, maar eerdere deelname aan de introductiecursus is geen harde voorwaarde voor inschrijving. Maak je geen onderdeel uit van een rekenkamer? Dan val je niet binnen de doelgroep.

Inhoud

Het doel van de training is het bieden van concrete handvatten bij het opstellen van een scherp onderzoeksontwerp voor rekenkameronderzoek. Voor het bereiken van dit doel maken we gebruik van een werkvorm waarin korte theoretische inleidingen worden afgewisseld door toepassingen waarbij deelnemers (deels in subgroepen) zelf aan de slag gaan. Tijdens de training staan we stapsgewijs stil bij het kiezen van focus en afbakening, het formuleren van hoofd- en deelvragen, het specificeren van normen en het selecteren van geschikte onderzoeksmethoden. Enige ervaring met het opstellen van onderzoeksontwerp is gewenst. Deelnemers wordt gevraagd om, indien mogelijk, vooraf een kort eigen (aanzet voor) onderzoeksontwerp in te sturen en deze mee te nemen naar de training. Gedurende de dag gaan we met dat onderzoeksontwerp aan de slag.

Kosten

  • Leden: De training is kosteloos voor rekenkamerleden/onderzoekers/directeuren verbonden aan een rekenkamer die lid is van de NVRR, de kosten voor later dan 14 dagen van te voren afmelden bedragen 75 euro.
  • Niet leden: De training kost rekenkamerleden/onderzoekers/directeuren verbonden aan rekenkamers die geen lid zijn van de NVRR 100 euro, dit zijn tevens de kosten voor later dan 14 dagen van te voren afmelden

Er kunnen 15 personen deelnemen.

En de winnaar van de Goudvink 2024 is…

Vandaag, vrijdag 29 november, is de Goudvink voor het beste rekenkamerrapport van 2024 uitgereikt op het najaarscongres. De goudvink jury ging in conclaaf over de mooie genomineerde rapporten:

We feliciteren de Noordelijke Rekenkamer met het beste rekenkamerrapport Zorgen voor morgen – bollenteelt in Drenthe.

Terugblik succesvol congres kring Noord

Op vrijdag 22 november organiseerde de Kring Noord een congres met als thema ‘ondermijning’. Een actueel en boeiend thema om eens over van gedachten te wisselen. Het gaat bij ondermijning onder meer over het oneigenlijke gebruik van overheidsmiddelen door criminelen. Het onderwerp staat bij een aantal gemeentelijke rekenkamers op de ’short list’. Onder de vele deelnemers aan het congres waren rekenkamerleden, raadsleden en onderzoekers.

Als eerste spreker nam de heer Brouwer de deelnemers mee in zijn rol en taken als burgemeester met betrekking tot de bestrijding van ondermijning. Daarnaast vertelde hij over zijn ervaringen als Officier van Justitie. Zo belichtte hij zowel de bestuursrechtelijke kant van ondermijning als de strafrechtelijke. De aanpak van criminelen is volgens Brouwer niet alleen een taak voor politie en justitie, maar voor het hele overheidsbestel. De weerbaarheid van de overheid is daarbij belangrijk. Ook ging Brouwer in op het belang van het delen van gegevens tussen verschillende organisaties.

Als tweede spreker nam de heer De Haan de deelnemers mee in de impact van ondermijning op de persoon aan de hand van eigen ervaringen. Naar aanleiding van een rekenkameronderzoek naar ondermijning ging hij ook in op de rol van de Raad.

De deelnemers aan het congres konden vervolgens kiezen uit een tweetal workshops. Pro facto ging in op de mogelijke onderzoeksthema’s en onderzoeksaanpak voor een rekenkameronderzoek naar ondermijning. Deelnemers konden met behulp van een rode en groene kaart hun mening geven over een aantal stellingen. Scherp in Veiligheid ging in op de uitvoering van ondermijningsbeleid op gemeentelijk niveau en hoe je ondermijning kan herkennen. Aan de hand van een aantal quizvragen kregen deelnemers een beeld van de omvang van ondermijning in Noord-Nederland.

Digitale workshop slim schrijven met AI

AI tools worden steeds vaker gebruikt, maar hoe zet je ze effectief en veilig in als rekenkamer? In deze training leer je AI veilig te gebruiken in het voordeel van jouw rekenkamerwerk. We starten met een introductie op AI. Wat is het? Hoe werken programma’s zoals ChatGPT? Welke toepassingen zijn er op het gebied van tekst? En hoe veranderen deze ontwikkelingen onze manier van schrijven?

Daarna bespreken we het geven van input aan AI. De output van een AI-tool valt of staat met een goede input. We laten jullie zien hoe je je strategisch voorbereidt, je kunt verplaatsen in de lezer en hoe je goede boodschappen formuleert. Daarmee zorgen jullie voor de perfecte input voor de AI-tools. Ook wel ‘prompt’ genoemd. Hierbij gaan we natuurlijk aan de slag met jullie eigen teksten en casuïstiek.

DoeMee onderzoek gepresenteerd

Het DoeMee onderzoek 2024 is vandaag gepresenteerd aan de Tweede Kamer, de voorzitter van het IPO en de directeur van de VNG. Zowel het onderzoek van de Algemene Rekenkamer als het overkoepelende onderzoek van de 109 rekenkamers zijn daarmee openbaar geworden. Na de presentatie aan de Tweede Kamer, was er een persconferentie met bestuurslid Linze Schaap en collegelid Barbara Joziasse. Dit haalde vandaag diverse media, zoals de NOS en nu.nl.

Het persbericht van de Algemene Rekenkamer is hier terug te vinden.

Het afgelopen jaar heeft de Vereniging van Rekenkamers met 109 rekenkamers een grootschalige onderzoek naar het toezicht op en de handhaving van de energiebesparingsplicht en informatieplicht energiebesparing bij bedrijven en instellingen laten uitvoeren. Het onderzoek werd uitgevoerd bij 111 gemeenten, 12 provincies en 28 omgevingsdiensten. Het onderzoek geeft inzicht in de mogelijkheden om te sturen op beide plichten. Het levert ook een bijdrage aan een nationaal onderzoek van de Algemene Rekenkamer. Door de samenwerking tussen het Doe-mee-onderzoek en het onderzoek van de Algemene Rekenkamer zijn beide onderzoeken versterkt. Zo ontving de Algemene Rekenkamer van ons decentrale informatie die zijzelf niet kan verkrijgen. Het rapport van de Algemene Rekenkamer kan hierdoor een compleet beeld geven van hoe toezicht en handhaving van de energiebesparingsplicht vormgegeven is en waar nog kansen of weeffouten zijn. Het DoeMee rapport van de 109 rekenkamers geeft daarnaast inzicht in hoe gemeenten, provincies en omgevingsdiensten omgaan met de beide plichten en hoe zij meer energiebesparing kunnen bewerkstelligen.

Online masterclass: De juridische basis van de rekenkamer

In de online masterclass ‘de juridische basis van de rekenkamer’ gaat Arjan Kok (Rekenkamer Amsterdam-Zaanstad) in op de vraag wat het voor leden van rekenkamers betekent dat de rekenkamer een bestuursorgaan is. Welke verplichtingen brengt dit met zich mee? Ook wordt ingegaan op de Wet openheid overheid (Woo) die van toepassing is op rekenkamers. Er wordt stilgestaan bij de vragen welke informatie moet je als rekenkamer openbaar maken, hoe je dat, en hoe moet je handelen als je een Woo-verzoek ontvangt. De masterclass sluit af met de onderzoeksrechten en -plichten van rekenkamers. En met de plicht van college van B en W (gemeenten), Gedeputeerde staten (provincies) en het dagelijks bestuur van het Waterschap om jaarlijks een overzicht op te stellen over de opvolging van de aanbeveling van de rekenkamer. In januari 2025 ontvangen rekenkamers een korte vragenlijst over hoe overheidsbesturen uitvoering geven aan deze plicht.

Ben je voor de masterclass al nieuwsgierig naar deze onderwerpen? Lees dan het handboek De binnen- en buitenkant van rekenkamers (Boom uitgeverij, november 2024). Wil je dat jouw vraag wordt behandeld tijdens de masterclass? Mail je vraag dan voor donderdag 28 februari 2025 naar info@rekenkamers.nl. Ook tijdens de masterclass is het mogelijk om vragen te stellen.

Rekenkamer Zeist 25 jaar

Eind jaren negentig waren er her en der al rekenkamers, met name in de grotere gemeenten. Zeist zou hier ook wel baat bij kunnen hebben, zo werd gedacht. Zo kwam in Zeist de ‘Commissie Rekenkamer’ tot stand. De commissie bestond uit één extern lid en de raad keek mee. In 1999 startte het eerste onderzoek naar het onderhoud van aan de gemeente overgedragen rijkswegen.

Nu, 25 jaar later en 40 onderzoeken verder, telt de huidige onafhankelijke ’Rekenkamer Zeist’ drie externe leden: Daniëlle Fictorie, Hein Albeda en Josien van Breda. Het 25 jarig bestaan was een mooie aanleiding om eens in de geschiedenis van de rekenkamer te duiken. We maakten een magazine met verhalen, herinneringen, wetenswaardigheden, gesprekken en grappigheden. Met wat speurwerk van secretaris Hans Verhorst en anderen hebben we veel (oud-)betrokkenen (o.a. externe leden, raadsleden, collegeleden) kunnen traceren en uitgenodigd voor de jubileumbijeenkomst op 13 november jl. Ook collega-rekenkamers en enkele (oud-) ‘burger-adviseurs’ waren aanwezig. Dat zijn ‘wisselspelers’ die we inzetten bij onderzoeken omdat zij vanuit hun specifieke deskundigheid of ervaring een waardevolle inbreng hebben. Rekenkamer Zeist is daarin uniek. Tijdens de bijeenkomst is het magazine overhandigd aan burgemeester van Zeist, Joyce Langenacker. Daarna hebben de genodigden onder het genot van een drankje en een hapje herinneringen kunnen ophalen. Het werd een warme reunie die maar weer aangaf hoe leuk het werken voor de rekenkamer is en hoe het lukt om politieke tegenstellingen te overbruggen.

Rekenkamer Zeist is na 25 jaar meer dan ooit de onafhankelijke buitenstaander die vanuit nieuwsgierigheid een constructief kritische blik laat gaan over het werk van de gemeente. We hechten belang aan de goede relatie die we nu hebben met de raad, het college en de organisatie. Er wordt goed naar kritiek geluisterd en geacteerd waar nodig. Dat bevordert de impact van wat we doen. Op naar de volgende 25 jaar!

Vervolgonderzoek Woningbouwimpuls

De Algemene Rekenkamer doet een vervolgonderzoek naar de Woningbouwimpuls (WBI). In 2022 deed de Algemene Rekenkamer al eens onderzoek naar de aanpak van het woningtekort. Wij concludeerden toen dat de minister onvoldoende aannemelijk maakte dat de WBI leidt tot de beoogde doelen om sneller, betaalbaarder en meer woningen te bouwen. Nu, vier jaar na de start van de WBI, onderzoeken we of de WBI de beoogde resultaten daadwerkelijk bereikt. Is de bouw versneld? Worden er meer (betaalbare) woningen gebouwd dankzij de WBI? Hoe staat het met de woningbouwprojecten in gemeenten die een WBI-aanvraag deden? Door antwoord op deze vragen te geven, wil de Algemene Rekenkamer de doeltreffendheid van de WBI beoordelen.

Om die vragen te beantwoorden kijkt de Algemene Rekenkamer naar de informatie die het ministerie van VRO heeft over de resultaten van de WBI. Daarnaast wordt ook bij gemeenten nagegaan wat de stand van zaken is bij met WBI-projecten. Hiervoor worden alle gemeenten die een WBI aanvraag hebben gedaan benaderd. Ook gemeenten waar uiteindelijk geen WBI-geld is toegekend.

Mocht u informatie hebben over de voortgang van bouwprojecten in uw gemeente waarvoor een WBI-aanvraag is ingediend, dan houden we ons van harte aanbevolen.
Mocht u vragen, opmerkingen of tips hebben over dit onderzoek dan horen we dat graag via het mailadres van het onderzoeksteam vervolgonderzoekWBI@rekenkamer.nl.

Nominaties Goudvink 2024 bekend!

Op 29 november wordt de Goudvink voor het beste rekenkamerrapport van 2024 uitgereikt op ons najaarscongres. De genomineerden zijn, in willekeurige volgorde:

Digitale workshop slim schrijven met AI

AI tools worden steeds vaker gebruikt, maar hoe zet je ze effectief en veilig in als rekenkamer? In deze training leer je AI veilig te gebruiken in het voordeel van jouw rekenkamerwerk. We starten met een introductie op AI. Wat is het? Hoe werken programma’s zoals ChatGPT? Welke toepassingen zijn er op het gebied van tekst? En hoe veranderen deze ontwikkelingen onze manier van schrijven?

Daarna bespreken we het geven van input aan AI. De output van een AI-tool valt of staat met een goede input. We laten jullie zien hoe je je strategisch voorbereidt, je kunt verplaatsen in de lezer en hoe je goede boodschappen formuleert. Daarmee zorgen jullie voor de perfecte input voor de AI-tools. Ook wel ‘prompt’ genoemd. Hierbij gaan we natuurlijk aan de slag met jullie eigen teksten en casuïstiek.