Skip to main content

Auteur: NVRR Secretariaat

Stadsdeel Amsterdam Centrum te somber over achterstallig onderhoud openbare ruimte Eindrapport

Achterstand is in te lopen, indien meer grip en uitvoering

De omvang van het achterstallig onderhoud van de openbare ruimte in stadsdeel Centrum

is geringer dan het Dagelijks Bestuur tot nu toe aangaf. Het bestuur meldde in 2006 dat

het achterstallig onderhoud aan wegen €30 miljoen bedroeg. De rekenkamer schat dit

bedrag nu in op circa €8 miljoen tot €13 miljoen.

Het bestuur slaagt er onvoldoende in om het achterstallig onderhoud in te lopen. In de

afgelopen jaren zijn de voorgenomen investeringen in wegen niet allemaal tot uitvoering

gekomen, hoewel hiervoor de middelen wel beschikbaar waren. Hierdoor zijn de reserves

in onder meer het Parkeerfonds toegenomen tot bijna €21 miljoen in 2007.

Gelet op de omvang van en de beschikbare middelen voor achterstallig onderhoud

verwacht de rekenkamer dat de doelstelling uit het programakkoord om in 2016 het

achterstallig onderhoud te hebben ingelopen – waarvan 70% vóór 2010 – kan worden

gehaald. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek Achterstallig onderhoud in

Amsterdam-Centrum dat vandaag verschijnt.

Stadsdeel Amsterdam Centrum te somber over achterstallig onderhoud openbare ruimte

Achterstand is in te lopen, indien meer grip en uitvoering

De omvang van het achterstallig onderhoud van de openbare ruimte in stadsdeel Centrum

is geringer dan het Dagelijks Bestuur tot nu toe aangaf. Het bestuur meldde in 2006 dat

het achterstallig onderhoud aan wegen €30 miljoen bedroeg. De rekenkamer schat dit

bedrag nu in op circa €8 miljoen tot €13 miljoen.

Het bestuur slaagt er onvoldoende in om het achterstallig onderhoud in te lopen. In de

afgelopen jaren zijn de voorgenomen investeringen in wegen niet allemaal tot uitvoering

gekomen, hoewel hiervoor de middelen wel beschikbaar waren. Hierdoor zijn de reserves

in onder meer het Parkeerfonds toegenomen tot bijna €21 miljoen in 2007.

Gelet op de omvang van en de beschikbare middelen voor achterstallig onderhoud

verwacht de rekenkamer dat de doelstelling uit het programakkoord om in 2016 het

achterstallig onderhoud te hebben ingelopen – waarvan 70% vóór 2010 – kan worden

gehaald. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek Achterstallig onderhoud in

Amsterdam-Centrum dat vandaag verschijnt.

Separate bijlage bij rapport Amsterdam Schoonhouden van de openbare ruimte

Nieuwe werkwijze straatvegen leidt nog niet tot de gewenste verbeteringen

De meeste stadsdelen (5 van de 8 onderzochte) halen hun bestuurlijke ambities voor

het ‘overall’ schoonhouden van straten. Voor zwerfvuil, een voor bestuurders en

burgers belangrijke ergernis, halen 6 van de 8 stadsdelen hun afgesproken niveau niet.

Westerpark, Zeeburg en Zuideramstel zijn relatief schone stadsdelen. Zij maken ook

relatief weinig kosten. De Baarsjes, Geuzenveld-Slotermeer en Oud-West zijn relatief

de minst schone stadsdelen en maken relatief de hoogste kosten voor schoonhouden.

Nu de meeste stadsdelen voor afvalinzameling containers gebruiken, zijn zij geleidelijk

overgegaan naar een nieuwe werkwijze bij de straatreiniging; het zogeheten

‘beeldvegen’. In tegenstelling tot vegen op vaste tijdstippen, wordt dan alleen geveegd

als het ‘echt’ (volgens een bepaald kwaliteitsniveau) moet. Stadsdelen die al volgens

deze nieuwe methode werken, blijken echter niet schoner te zijn en maken hiervoor

ook niet minder kosten dan stadsdelen die nog ‘traditioneel’ op vaste momenten

vegen. Dit blijkt uit het onderzoek Schoonhouden van de openbare ruimte.

Straatreiniging in 8 Amsterdamse stadsdelen vergeleken, dat de Rekenkamer

Stadsdelen Amsterdam vandaag publiceert.

Prestatieafspraken als instrument voor het woonbeleid

De rekenkamercommissie Vallei en Veluwerand heeft in de gemeenten Barneveld, Leusden en NIjkerk een quickscan uitgevoerd naar de prestatieafspraken tussen gemeente en woningcorporatie. Wat is de betekenis van deze prestatieafspraken als instrument voor het woonbeleid?

Het onderzoek heeft plaatsgevonden in Barneveld, Leusden en Nijkerk. In deze drie gemeenten is nog een lokale woningstichting actief. Alledrie gemeenten zitten in een verschillende fase in de beleidscyclus:

  • Barneveld heeft reeds ervaring met het vaststellen van een Woonvisie, uitwerking daarvan in prestatie-afspraken en vervolgens een evaluatie.
  • In Leusden is recent een Woonvisie vastgesteld. De prestatieafspraken uit 1997 die nog steeds betekenis hebben, zullen binnenkort worden geactualiseerd.
  • In Nijkerk is al enige tijd geleden een Woonvisie vastgesteld maar is men pas onlangs begonnen met de uitwerking daarvan in Prestatieafspraken. De afspraken tussen gemeente en woningcorporaite hadden tot nog toe ene informeel karakter.

De aanbevelingen van het onderzoek richten zich met name op hoe prestatieafspraken een meerwaarde kunnen hebben. Houdt het gezamenlijke belang voor ogen, daag elkaar uit in plaats van obligate afspraken, en zorg voor transparantie. Geef ook de woningstichtingen de kans om verantwoording af te leggen.

Speech voorzitter NVRR

Tijdens de ALV hield Victor Eiff voorzitter van de NVRR een welluidende speech waarin hij naast de ontwikkelingen van he afgelopen verenigingsjaar en plannen voor 2009 sprak over actuele ontwikkelingen met betrekking tot de staat van de dualisering.

Symposium

De Rekenkamer Amsterdam organiseert een Symposium ter gelegenheid van het 5-jarig bestaan met als titel ‘Effectief jeugdbeleid en -zorg: droom of daad?’

Mastercourse Beleidsonderzoek

Start module 7: Kwalitatief onderzoek en de gevalsstudie

De Mastercourse Beleidsonderzoek is een parttime, modulaire opleiding gericht op de professionalisering van de beleidsonderzoeker. De opleiding bestaat uit acht kernmodules, welke ook individueel gevolgd kunnen worden.

Na een succesvolle start van de Mastercourse voorjaar 2008, organiseert Erasmus Academie vanaf vrijdag 15 mei 2009 module 7, ‘Kwalitatief onderzoek en de gevalsstudie’.

In deze module vergroot u uw inzicht in de verschillende vormen van kwalitatieve dataverzameling waaronder observatie, interview en groepsdiscussie. Daarnaast verwerft u theoretische en praktische kennis van kwalitatieve onderzoeksdesigns. Omdat in kwalitatief onderzoek meestal sprake is van voortschrijdende kennisverwerving door een afwisseling van dataverzameling en analyse, zal ook de nodige aandacht worden besteed aan vormen van analyse. Kwaliteitsborging, de daarbij te hanteren criteria (zoals geldigheid, betrouwbaarheid en generaliseerbaarheid), en technieken om deze in de praktijk te realiseren vormen een essentieel onderdeel van de kennis en vaardigheden die u in deze module verwerft. Ieder onderdeel van deze module is gericht op hoe de verworven inzichten toepasbaar zijn in uw werkpraktijk.

De Mastercourse Beleidsonderzoek en de afzonderlijke modules zijn speciaal ontwikkeld voor professionals die zich in beleidsonderzoek willen profileren.

De colleges vinden om de 14 dagen plaats op vrijdagen van 1000 – 1700 uur. De kosten van deelname aan de afzonderlijke modules bedragen € 1.850 per module, incl. studiemateriaal, lunches en gebruik van de opleidingsfaciliteiten.
 
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Mevr. Renée Stigter, Projectcoördinator Erasmus Academie
Tel: 010-408 25 30, stigter@erasmusacademie.nl
www.erasmusacademie.nl/beleidsonderzoek

Persbericht Rekenkamer Maastricht

Persbericht Rekenkamer Maastricht
Onderzoek I-Visie

Sinds maart 2006 werkt de gemeente Maastricht aan de realisatie van de I-Visie. Dit is een integraal, gemeentebreed plan, waarin alle relevante informatiserings- en automatiseringsactiviteiten en –projecten zijn opgenomen. De geplande activiteiten lopen tot en met 2014. De kosten zijn bij aanvang begroot op ruim € 16 miljoen.

De Gemeenteraad heeft de Rekenkamer Maastricht verzocht onderzoek te doen, omdat de raad twijfel had over het rendement van de bestedingen.

De rekenkamer heeft eerst een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd en op basis daarvan besloten een onderzoek naar de doeltreffendheid van Plateau 1 van de I-Visie van de gemeente Maastricht uit te voeren en zich daarbij te laten bijstaan door externe deskundigen. Het onderzoek diende antwoord te geven op de centrale onderzoeksvraag: is de implementatie van plateau 1 van de realisatie I-Visie doeltreffend geweest?

Het onderzoek is in fasen uitgevoerd. In de eerste fase zijn documenten opgevraagd en geanalyseerd. In een tweede fase zijn gesprekken gevoerd met verantwoordelijke ambtenaren. Vervolgens zijn de documenten die naar aanleiding van de interviews verkregen zijn geanalyseerd en zijn de resultaten van plateau 1 beoordeeld.

Uit het onderzoek blijkt dat op basis van het gehanteerde normenkader niet gestart had mogen worden met Plateau 2. Zo is bij de overgang van Plateau 1 naar Plateau 2 geen overgangsdocument vastgesteld, waarin is aangegeven of en in hoeverre de gestelde doelen zijn gehaald. Nader onderzoek door de rekenkamer heeft geleid tot de vaststelling dat een aanzienlijk aantal van de beoogde producten wel degelijk is gerealiseerd. De rekenkamer constateert dat het projectmanagement tijdens de realisatie van Plateau 1 niet volledig op orde was, maar tijdens deze fase verder is geprofessionaliseerd. De opdrachtgever, en in het verlengde daarvan de Raad, heeft daardoor niet voldoende gelegenheid gekregen de consequenties van belangrijke wijzigingen en van het niet halen van bepaalde doelen van Plateau 1 te beoordelen, noch om op basis daarvan eventueel tot bijsturing of bijstelling van de kaders (zoals aanpassing van het budget) over te gaan. Met het oog op het vervolg van het programma, en eventuele toekomstige grote projecten, heeft de Rekenkamer aanbevelingen geformuleerd voor verbeteringen van het programma- en projectmanagement en de manier waarop de Raad betrokken moet worden bij grote projecten zoals de I-Visie.

Het volledige rapport is vanaf donderdagochtend 19.02.2009 beschikbaar op www.rekenkamermaastricht.nl.

Maastricht, februari 2009

Goudvink 2008

In 2009 zal voor de vijfde keer de Goudvink uitgereikt worden voor het beste rapport van 2008.

De jury bestaat dit jaar uit:

• Gerrit Jan Schutte (lid Kiesraad en voormalig lid Tweede Kamer)

• Mirko Noordegraaf (Hoogleraar Publiek Management, USBO)

• José Smits, (voormalig journalist GPD en Volkskrant en voormalig Tweede

Kamerlid).

Op de oproep om rapporten in te zenden zijn 61 inzendingen ontvangen. De inzendtermijn is inmiddels gesloten.

De NVRR Goudvink 2008, een sculptuur, zal op vrijdag 12 juni 2009 tijdens het NVRR jaarcongres worden uitgereikt door de heer Schutte, voorzitter van de jury.

Persbericht RekenkamerCommissie Almelo

RekenkamerCommissie Almelo: programmabegroting gemeente
Almelo voor verbetering vatbaar.

Op dinsdag 24 februari presenteert de RekenkamerCommissie Almelo (RCA) de uitkomsten van haar onderzoek naar de kwaliteit van de programmabegroting. Het rapport “Sturen of gestuurd worden” geeft een kritische doorlichting van de programmabegroting voor 2008. De RCA concludeert dat de programmabegroting voor de gemeenteraad als stuur- en beleidsinstrument van onvoldoende kwaliteit is. De RCA adviseert de gemeenteraad heldere kwaliteitscriteria voor de programmabegroting vast te stellen en te komen tot een grotere samenhang tussen begroting en verantwoording.

Bevindingen/conclusies
De programmabegroting is een belangrijk instrument voor de gemeenteraad om zijn kaderstellende en controlerende taken uit te kunnen voeren. Dit onderzoek gaat in op de kwaliteit van de begrotingsinformatie en op de vraag of raadsleden hiermee voldoende inzicht kunnen krijgen in de gevolgen voor het gewenste beleid. Ten behoeve van het onderzoek is gesproken met betrokken ambtenaren, de voor de begroting verantwoordelijke wethouder en
een zestal raadsfracties.
De RCA heeft de programmabegroting getoetst aan de geldende wet- en regelgeving en aan de eisen die aan dit document moeten worden gesteld. Aan deze eisen wordt grotendeels voldaan. De RCA heeft tevens naar de samenhang van de teksten en voorstellen gekeken. De beschrijving van de beleidsprogramma’s is volgens de RCA wisselend van kwaliteit, weinig samenhangend, in te algemene termen beschreven en de informatie is veelal zonder
verwijzingen te versnipperd in het document opgenomen. Het is naar het oordeel van de RCA niet mogelijk om op basis van de verstrekte informatie in de programma’s een doorlopende lijn tussen ambities, middelen en uitvoering te trekken.

Aanbevelingen
De programmabegroting moet gezien worden als één van de drie op elkaar volgende stappen (voorjaarsnota, begroting, jaarrekening) die in onderlinge samenhang een logisch geheel vormen. De RCA beveelt daarom de gemeenteraad aan om heldere kwaliteitscriteria voor de programmabegroting vast te stellen en er op toe te zien dat deze worden toegepast. Voorts dient er een grotere samenhang te komen tussen de documenten, die de ambities van de
gemeente weergeven en de documenten die ingaan op de mate waarin de gemeente erin is geslaagd deze waar te maken.

Behandeling rapport Politieke Avond
Op dinsdag 24 februari a.s. is er in de openbare informatieve raadsbijeenkomst gelegenheid inhoudelijke vragen over het rapport te stellen aan de leden van de RCA. Daarmee is het rapport overgedragen aan de raad en is de rol van de RCA afgelopen. Het is nu verder aan de raad te besluiten wat ze met de conclusies en aanbevelingen uit het rapport doet. Op 31 maart 2009 wordt het rapport behandeld in de raad.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de secretaris van de RCA, André de Boer.
Bereikbaar onder telefoon 0546-541765, e-mail a.deboer@almelo.nl.

Het rapport “Sturen of gestuurd worden?” is te downloaden van de site van de RCA:
www.almelo.nl en kijk onder politiek en organisatie, onder gemeenteraad en onder rekenkamercommissie.

NVRR Aanbeveling “Lidmaatschap externe adviseurs”

Een overheidsorgaan werft externe leden voor haar rekenkamer(commissie). Er solliciteren kandidaten die bij een extern bureau werken waar zij onderzoek doen voor en/of adviezen geven aan de overheid. De vraag is in hoeverre er een probleem kan ontstaan van belangenverstrengeling indien een lid van de rekenkamer(commissie) zelf dan wel het bureau waar hij werkt tevens werkzaamheden verricht in opdracht van de overheid.

NVRR Aanbeveling “Beloning Externe Leden van Rekenkamer-(functies/commissie) s”

In de huidige wet- en regelgeving is geen duidelijke invulling gegeven aan hoe externe leden, dit zijn leden die geen raadslid zijn, voor hun werkzaamheden voor een rekenkamer of rekenkamerfunctie/commissie worden vergoed. Dit heeft tot gevolg dat gemeenten er zeer uiteenlopend mee omgaan.
Het bestuur van de NVRR heeft aangegeven tot een aanbeveling te willen komen over de beloning van externe leden van rekenkamer(functie/commissie)s. Hierbij dient in overweging te worden genomen dat in de algemene ledenvergadering van 8 april 2006 is geconcludeerd dat uurvergoedingen in strijd met de geest van de wet zijn. Ook is toen het standpunt ingenomen dat er geen direct verband tussen bestede uren en beloning van het lid zou moeten zijn.

Nieuw bestuurslid NVRR

Persbericht NVRR

Nieuw bestuurslid Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR)

Mevrouw Drs. W.J. Oosterveld-Sanders is door de leden van de NVRR op 27 november j.l. gekozen als bestuurslid van de NVRR. Zij wordt binnen het bestuur ondermeer verantwoordelijk voor de aandachtsgebieden ‘kwaliteitsborging’ en ‘opleidingen’.  

Mevrouw Oosterveld is voorzitter van de rekenkamercommissie A.O.G.W. (Aalten-Oostgelre-Winterswijk), rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland en van de rekenkamercommissie Almelo.

Het nieuwe bestuurslid vervult hiermee een vacature in het bestuur van de NVRR die in augustus van dit jaar is ontstaan met het vertrek op eigener verzoek van het bestuurslid de heer. N. van Rijn.

NVRR Handreiking “Integriteit”

Net als aan volksvertegenwoordigers en bestuurders mogen aan onze leden de hoogste eisen worden gesteld als het gaat om het uitoefenen van hun werk in rekenkamers. Dat betreft niet alleen de kwaliteit van het uit te voeren onderzoek, maar ook de omgang met vraagpunten met betrekking tot integriteit.

Deze handreiking biedt daartoe een aanzet, die u in uw organisatie kunt gebruiken.

Het kan zijn dat er al op andere wijze in de waarborging van de integriteit is voorzien. Dan biedt deze handreiking de mogelijkheid als check daarop te dienen. Daarmee kan de gezaghebbende positie van rekenkamers en rekenkamercommissies verder worden versterkt.

Deze gedragscode is tot stand gekomen in samenwerking met SGBO en de Kring van Secretarissen van onze vereniging. Wij vernemen graag uw reacties op de inhoud en/of het gebruik in de praktijk.

Zend uw rapport van 2008 voor de Goudvink nu in!!.

In 2009 zal tijdens het NVRR congres voor de vijfde keer de Goudvink uitgereikt worden voor het beste rapport van 2008.

De jury bestaat dit jaar uit:

  • Gerrit Jan Schutte (lid Kiesraad en voormalig lid Tweede Kamer)
  • Mirko Noordegraaf (Hoogleraar Publiek Management, USBO)
  • José Smits, (voormalig journalist GPD en Volkskrant en voormalig Tweede Kamerlid).

De NVRR Goudvink 2008, een sculptuur, zal op vrijdag 12 juni 2009 tijdens het NVRR jaarcongres worden uitgereikt door de heer Schutte, voorzitter van de jury.

De NVRR roept alle gemeentelijke, provinciale en landelijke rekenkamers, rekenkamercommissies en commissies beleidsevaluatie op om ook komend jaar mee te doen met deze prijsvraag. Vorig jaar kwamen er ruim 40 inzendingen binnen!

Per organisatie kan slechts één rapport meedingen. Ook onderzoeken die onder verantwoordelijkheid van een rekenkamer(commissie) door derden zijn uitgevoerd kunnen meedingen.

Graag ontvangt de Goudvinkorganisatie uiterlijk maandag 19 januari 2009 drie papieren exemplaren van het rapport (in de originele uitgave zodat ook de vormgeving kan worden beoordeeld) en een digitaal exemplaar.

Deze kunnen gestuurd worden aan:

Ina Hopman (k.hopman@rekenkamer.nl) (070-3424186)

Algemene Rekenkamer

Organisatie Goudvink

Postbus 20015

2500 EA Den Haag

 

Uitvoering Wet Ruimtelijke Ordening en afhandeling bouwaanvragen

In 2004 heeft de VROM-inspectie de uitvoering van de VROM-taken in de gemeente doorgelicht. De uitkomsten waren negatief. Uit de inspectie kwamen 13 verbeterpunten en 23 aanbevelingen naar voren.
Door de Rekenkamercommissie is onderzoek gedaan naar een specifiek onderdeel van de door VROM-inspectie gesignaleerde problemen met betrekking tot de afhandeling van bouwaanvragen en de uitvoering van de Wet ruimtelijke ordening en de bijbehorende procedures en processen. Het onderzoek heeft nadrukkelijk geen betrekking op toezicht en handhaving.

Checklist (denkmodel) onderbesteding

Onderbesteding is een situatie waarin een overheid niet instaat is om haar financiële middelen in te zetten voor de doelen waar ze voor bedoeld zijn. De technische definitie is: Het verschil in het begrote resultaat (gewijzigde begroting) en werkelijke resultaat (jaarrekening) voor mutaties in de reserves.
3 aanbevelingen hoe om te gaan met onderbesteding.

De doeltreffendheid en doelmatigheid van re-integratie in Dantumadeel en Dongeradeel

De gemeenten Dantumadeel en Dongeradeel richten zich wat betreft re-integratie voornamelijk op duurzame uitstroom naar werk en maatwerk richting de cliënt. Kenmerkend hierbij is de vraaggerichte aanpak. Het is nog te vroeg om op dit moment iets te zeggen over de effectiviteit van deze aanpak. De effectiviteit van de trajecten zou kunnen toenemen als de klantkennis van consulenten wordt verbeterd en de dossiers goed op orde zouden zijn. Men zal hierdoor beter in staat zijn goede matches te maken tussen cliënten en werkgevers, zodat maatwerk geboden kan worden en de kans op duurzame uitstroom zal worden vergroot.

NVRR Standpunt: “Uitbesteding gemeentelijke rekenkamer of rekenkamerfunctie”

In de gegroeide praktijk zijn er gemeenteraden die hun onafhankelijke rekenkamer of rekenkamercommissie geheel hebben uitbesteed aan een commerciële partij (organisatie of personen). De NVRR stelt zich op het standpunt dat aan het geheel uitbesteden van de onafhankelijke rekenkamer of rekenkamerfunctie een aantal zwaarwegende bezwaren kleven. De huidige gemeentewet is zodanig ruim opgezet dat de wettelijke bepalingen dit geheel uitbesteden in beginsel mogelijk maken (zie advies Warmelink, juni 2007), maar dit uitbesteden lijkt in strijd met de bedoeling van de wetgever.
Dit standpunt van de NVRR heeft als doel richtinggevend te zijn voor de leden en dient tevens als basis om de minister van BZK te verzoeken de gemeentewet op een aantal punten aan te scherpen.

NVRR Handreiking Informatie “Nemen en Geven”

Bij rekenkameronderzoek speelt informatie een belangrijke rol. Onderzoek zonder informatie is als koken zonder ingrediënten. Daarom is het voor rekenkamers van cruciaal belang dat ze vooral van het gemeentebestuur alle informatie krijgen die ze nodig hebben. De daadwerkelijke uitvoering van publieke taken – althans, taken die door het publiek als belangrijk worden ervaren – gebeurt in grote mate door andere organisaties dan de gemeente. Denk aan gemeenschappelijke regelingen en vennootschappen waar de gemeente in participeert of stichtingen die door de gemeente worden gesubsidieerd. Het verkrijgen van informatie van deze partijen kan van belang zijn om de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur te kunnen onderzoeken. Informatie kent voor rekenkamers nog een andere kant. Een belangrijke functie van een rekenkamer is het transparant maken van het gemeentelijk functioneren. Niet alleen voor de raad, maar zeker ook voor de burgers. Rekenkamers dienen dus naast het verkrijgen van informatie ook informatie te verstrekken.

In deze handreiking wordt op beide aspecten ingegaan; informatie ‘nemen’ en informatie ‘geven’. Aangezien er in de Gemeentewet op onderdelen verschillen zijn tussen rekenkamer en rekenkamerfunctie/commissie worden deze apart besproken. In het onderstaande wordt uitgegaan van de gemeentelijke rekenkamer, maar het is onverkort van toepassing op de provinciale rekenkamer.

NVRR Handreiking Kringen

Binnen de NVRR zijn verschillende kringen actief. Het is beleid van het bestuur om rond verschillende thema’s, op
basis van functies of geografische ligging etc., het vormen van kringen te stimuleren.
Gezien de uiteenlopende mogelijkheden voor het functioneren van kringen, legt het bestuur in deze notitie een instructie ten behoeve van de NVRR-kringen vast.