Auteur: Rekenkamer Den Haag

Dit onderzoek van de Rekenkamer Den Haag richt zich op de aanpak van vervuiling van de openbare ruimte. De belangrijkste uitkomst van ons onderzoek is dat het gemeentebestuur zich te weinig richt op het voorkomen van vervuiling van de openbare ruimte. De doelen voor de aanpak zijn verouderd en te algemeen. Ook zet de gemeente te weinig in op het oplossen van oorzaken van rommel op straat, hondenpoep en weesfietsen. Zowel het college als de gemeenteraad zetten te weinig actief in op het verbeteren van de aanpak van vervuiling van de openbare ruimte. Ondanks de kritische houding van de gemeenteraad over de behaalde resultaten, pakt de raad zijn kaderstellende rol onvoldoende op. Gestelde doelen voor de aanpak van vervuiling haalt de gemeente al jaren. De gemeenteraad laat echter na de ontevredenheid over de vervuiling te vertalen in scherpere doelstellingen.

Het college rapporteert aan de raad over het realiseren van gestelde doelen, maar reageert niet afdoende op de ontevredenheid binnen de raad. Het college laat met name na voorstellen te doen voor aanscherping van beleidskaders (doelen) of doorontwikkeling van het beleid. Het college richt zich in de uitvoering daarnaast te veel op handhaving en te weinig op instrumenten die gericht zijn op het voorkomen van overlast door vervuiling van de openbare ruimte, zoals communicatie en participatie.

De Rekenkamer Den Haag heeft in samenwerking met de andere H10-rekenkamer(commissie)s onderzoek gedaan naar de stijging van de kosten voor de jeugdzorg en de informatievoorziening hierover aan de raad. De resultaten van dit onderzoek zijn opgenomen in het rapport ‘Zorgen voor de jeugd’ dat op 8 juli 2021 door de rekenkamer is gepubliceerd. We concluderen dat de gemeenteraad te weinig zicht heeft op hoe de kosten van jeugdzorg zich ontwikkelen en wat het resultaat is van de jeugdzorg. Deze informatie is voor de raad belangrijk om te kunnen beoordelen of de toename van de kosten noodzakelijk is en om na te gaan of er mogelijkheden zijn om de stijging van de kosten te verminderen.

De Rekenkamer Den Haag heeft onderzoek gedaan naar de begeleiding van jongeren door de gemeente naar school of werk in het kader van de Participatiewet. De belangrijkste conclusie is dat de gemeente onvoldoende stuurt op een doeltreffende begeleiding van jongeren naar school of werk. We bevelen aan om betere kaders te stellen en de informatie positie van de gemeente en de gemeenteraad te verbeteren. Ook bevelen we aan dat bij de begeleiding van jongeren wordt voldaan aan alle voorwaarden voor maatwerk. De rekenkamer wil met dit onderzoek voor de raad inzichtelijk maken in hoeverre de gemeente er in slaagt om jongeren van 18 tot 27 jaar de benodigde ondersteuning te bieden om naar school of aan het werk te gaan. Daarnaast beoogt de rekenkamer met dit onderzoek bij te dragen aan de ontwikkeling en kwaliteitsverbetering van het gemeentelijke beleid ten aanzien van de begeleiding van jongeren naar school of werk.

De rekenkamer heeft naar aanleiding van de motie ‘Rekenkamer betrekken bij tunnelplan Scheveningen Bad’ (14 juli 2020) onderzoek gedaan naar de financiële risico’s en de relatie tussen de risico’s en het krediet wat de raad ter beschikking heeft gesteld. Naar aanleiding van dit onderzoek hebben we op 23 april 2021 een brief gezonden aan de raad. We doen in de brief vijf constateringen die leiden tot het advies aan de gemeenteraad om aan het college te vragen de raad vóór de vaststelling van het definitieve ontwerp en vóór de aanbesteding een geactualiseerde raming en risicoanalyse te verstrekken. Het college kan daarbij ook rapporteren over de kans dat het ter beschikking gestelde budget voldoende is, inclusief de onderliggende analyses.

Gemeente Den Haag heeft geheimhouding van informatie ten dele op orde. Dat is de belangrijkste uitkomst van het onderzoek ‘Openheid over geheimhouding’ van de Rekenkamer Den Haag. De Haagse praktijk omtrent geheimhouding wijkt op enkele punten af van de wet, waardoor niet altijd goed geheimhouding op informatie wordt gelegd. De gemeente loopt hierdoor het risico dat informatie onbedoeld openbaar wordt. Daarnaast schiet de motivering waarom informatie geheim is tekort en wordt geheimhouding na verloop van tijd veelal niet opgeheven.

De Haagse rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de ontwikkeling en realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex ‘Amare’ in het centrum van Den Haag. De rekenkamer concludeert dat het college onvoldoende transparant geweest is over de kosten van het complex. Deze kosten
zijn door het college steeds lager voorgesteld dan ze in werkelijkheid waren. De gemeenteraad heeft voor de ontwikkeling en realisatie van Amare in 2014 € 177,4 mln. ter beschikking gesteld en gaf daarbij ook aan wat voor dit bedrag gerealiseerd moest worden. Een aantal onderdelen van het complex is door het college echter uit andere middelen betaald. Ook na het verhogen van het investeringskrediet in 2018 tot € 210,9 mln. zijn er nog kosten voor het complex die buiten het zicht van de gemeenteraad zijn gehouden. Wij ramen de totale kosten voor ontwikkeling en realisatie nu op € 223,3 mln. Naar aanleiding van dit onderzoek beveelt de rekenkamer daarom aan dat het college en de gemeenteraad de bepalingen uit de gemeentewet met betrekking tot het afleggen van verantwoording over het gevoerde bestuur en de informatieplicht van het college uitwerken in duidelijke regels. Het college en de gemeenteraad zouden hierover ook jaarlijks met elkaar in gesprek moeten gaan. Het college erkent in zijn reactie op ons onderzoek dat de informatie over de realisatie van het Onderwijs- en Cultuurcomplex duidelijker had kunnen zijn.

Gemeente brengt te veel kosten in rekening bij ondernemers Haagse Markt.

Dat is de belangrijkste uitkomst van het onderzoek ‘Uit de markt prijzen’ van de Rekenkamer Den Haag. De gemeente brengt sinds de herinrichting van de Haagse Markt meer kosten bij demarktondernemers in rekening dan met hen is afgesproken en door de gemeenteraad is besloten. Bovendien worden de kosten niet gelijk verdeeld over de marktondernemers. De meeste ondernemers betalen hierdoor te veel aan de gemeente. Daarnaast levert de gemeente niet alle diensten op de Haagse Markt waar de ondernemers vanuit mochten gaan.

De gemeenteraad van Den Haag heeft geen goed zicht op de kwaliteit, effectiviteit en doelmatigheid van de € 65 mln. die de raad jaarlijks beschikbaar stelt voor het economisch beleid. Dit concludeert de Rekenkamer Den Haag in haar onderzoek ‘Tel uit je winst’. De oorzaak ligt volgens de rekenkamer in het ontbreken van door de raad vastgesteld beleid waarin een duidelijke structuur in doelen, beleidsinstrumenten en middelen en een goede onderbouwing van de inzet van instrumenten is aangebracht.

Rekenkamer Den Haag onderzoekt in ‘Meten is weten?’ de kwaliteit van rapportages over doelstellingen en resultaten van gemeentelijk beleid.

De begroting en het jaarverslag van de gemeente gaan niet alleen over geld. Het college van B&W geeft in de begroting aan wat er voor het geld gedaan gaat worden en welke doelen het wil bereiken. In het jaarverslag legt het college verantwoording af: hoe is het geld besteed en wat heeft het opgeleverd? De rekenkamer heeft in haar onderzoek vooral gekeken naar de werking van de ‘topindicatoren’, waarmee de ontwikkelingen voor elk begrotingsprogramma op hoofdlijnen wordt gevolgd. Het gaat om cijfers over bijvoorbeeld de groei van de stad of de tevredenheid van burgers over de dienstverlening van de gemeente.

Op 12 september bood Rekenkamer Den Haag de Haagse raad de kansenkaart ‘Haags Sociaal Domein’ aan.

Op 10 juli heeft de rekenkamer een werksessie gehouden voor raadsleden van de commissies Bestuur en Samenleving. Tijdens deze werksessie is de basis van de kansenkaart gelegd. De rekenkamer wil er aan bijdragen dat de gemeente goed beslagen ten ijs komt bij de aankomende decentralisaties en de herinrichting van het sociaal domein.

De raad is verantwoordelijk voor de kaders voor het herinrichten van het Haagse sociaal domein en voor het sturen op de (beoogde) maatschappelijke effecten van de decentralisaties. Het is belangrijk dat de raadsleden voldoende beeld hebben van de samenhang tussen de decentralisaties en van de beoogde effecten, voor het stellen van de jusite kaders voor het volgen en controleren van de uitvoering van het beleid.

De Rekenkamer wil de raad hierbij ondersteunen met een overzichtskaart, de Kansenkaart. Hiermee kan de raad de voorstellen over de decentralisaties van B&W beoordelen, en na invoering, monitoren.

Ten opzichte van 2002 is de criminaliteit met 23% gedaald in 2009. Dit is de conclusie van een quick-scan van de Rekenkamer Den Haag over veiligheid in de woonomgeving. De gemeente haalt daarmee de doelstellingen van het veiligheidsplan ‘Een veilig Den Haag’.

Er is wel veel verschil in criminaliteit en overlast tussen de stadsdelen. Dit blijkt ook uit de veiligheidskaart die de Rekenkamer presenteert. Deze biedt de raad meer inzicht in de veiligheid in Den Haag. Door de digitale veiligheidskaart heeft de gemeente Den Haag meer zicht op veiligheid. Ten opzichte van 2002 is de criminaliteit met 23% gedaald in 2009.

De Rekenkamer Den Haag presenteerde op donderdag 17 juni 2010 het bestuurlijk rapport ‘Veiligheid in de woonomgeving’. De uitkomsten werden met een persbericht bekend gemaakt.

De grip van de Raad op grote projecten kan beter. ‘Het besluitvormingsproces en de positie van de raad daarin is niet altijd duidelijk’, aldus het rapport van Rekenkamer Den Haag over grote projecten.

Op donderdag 28 januari 2010 presenteerde de Rekenkamer Den Haag haar rapport over grote projecten in de vergadering van de raadscommissie Stedelijke ontwikkeling en Ruimtelijke Ordening (SRO). De rekenkamer onderzocht bij twee belangrijke grote projecten of de benodigde informatie beschikbaar is voor de raad, of de beschikbare informatie juist, volledig, betrouwbaar en tijdig is en tot slot hoe de raad die informatie gebruikt.

De rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de resultaten van het inburgeringsbeleid van Den Haag.

Uit het onderzoek van de Rekenkamer Den Haag blijkt dat de meeste nieuwkomers die een inburgeringstraject in Den Haag met goed gevolg afleggen zich daardoor gemotiveerd en gesterkt voelen in hun zelfvertrouwen. Des te groter is de teleurstelling bij deze groep wanneer zij ondanks het succesvol afronden van het inburgeringstraject nauwelijks een (betere) baan kunnen vinden. Zo luidt de conclusie van het onderzoek van de Rekenkamer Den Haag.

Als resultaat van de ‘Quick-scan Grote Projecten’ heeft de rekenkamer een ‘checklist Grote Projecten’ opgeleverd.

De checklist helpt om te weten of je als raadslid over de benodigde informatie beschikt om te besluiten over grote projecten. In een werkbespreking van de raadscommissies SRO en VBF op 12 februari 2009 heeft de rekenkamer de checklist toegelicht en besproken met de raadsleden.

De rekenkamer stelde voor dit onderzoek een discussiegroep samen van externe deskundigen. Zij waren ook aanwezig en werden door de commissieleden bevraagd. Als gevolg van de werkbespreking heeft de rekenkamer de checklist aangescherpt en voorzien van een beknopte toelichting.

Het aantal bijstandsgerechtigden in Den Haag is gedaald in de periode 2004 en 2007. Dit concludeert de Haagse rekenkamer in haar onderzoek naar het re-integratiebeleid van de gemeente Den Haag.

Het aantal bijstandsgerechtigden in Den Haag is tussen 2004 en 2007 gedaald met 16%. De gemeente kreeg in die jaren tussen de 115 en 111 miljoen euro per jaar voor het re-integreren van bijstandsgerechtigden in het arbeidsproces.

In het Haagse coalitieakkoord van 2006 was afgesproken te streven naar een lager percentage mensen in de bijstand in Den Haag dan het gemiddelde van de vier grote steden. De rekenkamer constateert dat dit is gelukt. Wel vindt de rekenkamer dat deze doelstelling ambitieuzer had gekund. Het percentage bijstandsgerechtigden lag namelijk al onder het gemiddelde van de G4 bij het afspreken van het coalitieakkoord.

De Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) door de gemeente Den Haag.

De aanpak Wmo in Den Haag niet inzichtelijk genoeg. Dit concludeert de Rekenkamer in haar onderzoek naar de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) door de gemeente Den Haag. De Rekenkamer is positief over het ambitieuze Wmo-programma van het gemeente-bestuur. Het programma raakt namelijk alle onderdelen van de wettelijke opdracht. De gemeenteraad kan echter moeilijk inzicht krijgen in de positie van doelgroepen. Dit komt door het ontbreken van duidelijke doelstellingen en belangrijke informatie.

De rekenkamercommissie heeft onderzoek verricht naar de betekenis van de afspraken over herstructurering van Haagse wijken, verdeling van woningen in de regio, vergroting van woningbouwproductie door corporaties en bevordering van leefbaarheid en veiligheid van wijken.

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat de afspraken een positieve werking hebben op versnelling van de herstructurering en woningproductie, maar dat voor de onderdelen over herstructurering en leefbaarheid de gemeente niet goed vinger aan de pols houdt en niet goed evalueert om te leren uit het verleden. Voor het onderdeel leefbaarheid bestaat geen goede visie en geen goede verdeling van verantwoordelijkheden tussen partijen.

De rekenkamercommissie heeft onderzoek verricht naar de manier waarop het college van B&W de stad laat schoonhouden.

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat het college nog onvoldoende weet welke problemen er spelen in de wijken en hoe het die structureel moet oplossen. Ook heeft het college onvolledig antwoord op de vraag hoe schoon de wijken zijn. De rekenkamercommissie adviseert het gemeentebestuur om veel systematischer uit te zoeken wat er in de verschillende wijken speelt in de strijd tegen vuil. Ook adviseert zij om bij het rapporteren over de resultaten in de woonwijken betrouwbaardere methoden te gebruiken.

De rekenkamercommissie Den Haag heeft onderzocht of het college de afspraken met de raad heeft nageleefd die voortvloeiden uit het welzijnsrapport uit 2005.

De belangrijkste conclusie is dat niet alle afspraken door het college in voldoende mate zijn nagekomen. De rekenkamercommissie doet aanbevelingen voor verdere verbetering van de sturing van de decentrale welzijnsorganisaties.

De rekenkamercommissie heeft onderzocht op welke manier het Haagse gemeentebestuur eraan werkt om de veiligheid in het stedelijk verkeer te vergroten.

De aanleiding voor de keuze van dit onderwerp is gelegen in het feit, dat de verkeersveiligheid in de stad tot de top Vijf van klachten en wensen van Haagse burgers hoort. De rekenkamercommissie wil met haar onderzoekkeuze aansluiten bij de klachten en wensen die leven onder inwoners van Den Haag.