Auteur: Secretariaat

Op 25 november organiseert de Kring Brabant een bijeenkomst voor alle leden van Brabantse rekenkamers en hun ondersteuners daarvan.

Het thema van de bijeenkomst is ‘de rekenkamer en het ravijnjaar’ en wordt ingeleid door Bianca Rook (rekenkamer Breda), Martine Meijers (VNG) en Manuel Konijnendijk (rekenkamer Almelo en controller Alkmaar). Daarna worden in kleinere groepen kennis en ervaringen uitgewisseld over geplande, lopende en/of recent afgeronde rekenkameronderzoeken.

De leden en ondersteuners van Brabantse rekenkamers kunnen zich tot 18 november voor deze bijeenkomst aanmelden bij Remco Zietjens, rekenkamer Land van Cuijk op Remco.Zieltjens@landvancuijk.nl.

Burgers willen graag weten wat er in hun woonomgeving gebeurt en wat de gemeente doet om de stad of het dorp zo aantrekkelijk mogelijk te maken. De rapporten van de rekenkamer geven inzicht in wat er goed en niet goed gaat en wat er nodig is om het beter te doen. Die rapporten zijn vaak lastig leesbaar en moeilijk te begrijpen voor de geïnteresseerde inwoner.

In deze cursus leert journalist Karel Ornstein (ex-Nieuwsuur, RTL Nieuws, Time en Radio1) hoe je een leesbare en informatieve samenvatting voor betrokken burgers schrijft. Hij legt je uit hoe je de belangrijkste boodschap formuleert, welke argumenten je het beste kan gebruiken en welk praktijkvoorbeeld de kernboodschap goed illustreert.

Rekenkamerrapporten zijn vaak ook interessant voor de pers en via de media bereik je geïnteresseerde burgers. In dezelfde cursus leert Karel Ornstein je aan welke eisen een goed persbericht moet voldoen. Hoe je zo’n bericht in helder en toegankelijk Nederlands schrijft zodat het verhaal opvalt en journalisten erover gaan publiceren.

De lunch in inclusief.

Welke waarden vinden mensen belangrijk voor ambtsdragers in het openbaar bestuur? Welke van deze waarden hebben prioriteit voor rekenkamerleden? En wat kunnen rekenkamerleden doen om bij te dragen aan deze waarden?
In 2023 en 2024 dachten meer dan honderd (voormalig) ambtsdragers en andere experts na over deze vragen. De antwoorden op deze en andere vragen staan in de publicatie Toekomstbestendig decentraal bestuur: Waarden van bestuurlijk en ambtelijk vakmanschap die De Argumentenfabriek maakte mede in opdracht van de Vereniging van Rekenkamers.

Tijdens het webinar licht Dries Bartelink, Chef Openbaar bestuur van De Argumentenfabriek, de belangrijkste uitkomsten voor rekenkamerleden toe en gaan we er vervolgens met elkaar over in gesprek.

De effectiviteit en doelmatige werking van beleidsmaatregelen beoordelen is belangrijk, dat weten we als rekenkamerleden als geen ander. Je wilt weten of het beleid werkt, voor wie het werkt en op welke manier. Verantwoorden en leren vormen de spilfuncties. Naast meten zijn het ‘luisteren’ en ‘bezoeken’ van de doelgroepen ook onmisbaar geworden, dan pas weet je wat er echt speelt en wat de beweegredenen van mensen zijn.

Beleidsevaluatie en rekenkameronderzoek gaat over het beoordelen van nieuw en bestaand beleid. Het informeert beleidsmakers, bestuurders en burgers over de effecten, doeltreffendheid en doelmatigheid ervan.

Je leert in deze masterclass hoe je beleid meet en welke stappen je zet in het leggen van verbinding met betrokkenen. Je krijgt de belangrijkste inzichten over beleidsevaluatie vanuit ‘Beleidsevaluatie in theorie en praktijk’ van universitair hoofddocent Valérie Pattyn en directeur IOB-evaluatie Peter van der Knaap. Beiden zijn auteurs van het vorig jaar bij Boom uitgevers verschenen standaardwerk ‘Beleidsevaluatie in theorie en praktijk – Het ontwerpen en uitvoeren van evaluatie- en rekenkameronderzoek’.

Evaluaties en rekenkamerstudies vormen vaak een kans voor oprechte communicatie met ‘het veld’ en de doelgroepen van beleid. Dat effectief inzetten leidt tot meer begrip en responsiever beleid.

Hóe je evalueert afhangt van wát je evalueert, gezien evalueren altijd maatwerk is. Stapsgewijs worden de belangrijkste bouwstenen voor goed evaluatieonderzoek aan je voorgelegd. Daarna ga je zelf aan de slag en keuzes maken op basis van je eigen organisatie in de vorm van een evaluatieopdracht.

‘Het gemeentelijke zicht op en aanpak van ondermijning’ heeft in de afgelopen jaren steeds meer aandacht gekregen. Ondermijning is ‘de vermenging van de onderwereld en de bovenwereld, de sluipende bedreiging van de integriteit van het openbaar bestuur, overheidsambtenaren en bedrijfsleven, bedreigde bestuurders en ambtenaren, afpersingspraktijken, de innesteling van criminele fenomenen in buurten en woonwijken of het ontstaan van vrijplaatsen.’

In de provincies Friesland en Drenthe hebben de gemeenten, de provincies en de waterschappen een intentieverklaring ondertekend, waarin afspraken zijn gemaakt over de gezamenlijke aanpak van georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit. In deze intentieverklaring zijn verschillende ambities te vinden. Ambitie is echter nog geen uitvoering.

In het mini-congres georganiseerd door de Kring Noord van de Vereniging van Rekenkamers komen beleid, uitvoering en onderzoek op het terrein van ondermijning aan bod. Burgemeester (en oud-officier van justitie) Oebele Brouwer (van de gemeente Achtkarspelen), woordvoerder namens de Friese gemeenten over de Friese Norm, gaat in op beleid en uitvoering. Elias de Haan, voormalig lid van de rekenkamer Borger-Odoorn en oud wethouder van Hoogezand-Sappemeer, liet al in 2019 / 2020 in zijn rekenkamer een onderzoek naar ondermijning uitvoeren, terwijl de raad meende dat het geen relevant onderzoek was. Hij vertelt aan de hand van een concreet voorbeeld zijn ervaring als wethouder met ondermijning  en gaat met de deelnemers in gesprek over nut en noodzaak van onderzoek naar ondermijning en de rol van gemeenten.

Naast deze twee plenaire presentaties bieden we twee workshops aan. Niko Struiksma en Marieke Diekema van ProFacto (juridisch / bestuurskundig onderzoeksbureau uit de stad Groningen) leggen de focus op onderzoek naar ondermijning. In de workshop verzorgd door Bernd Jager (adviseur en vrijwilliger politie) en Fleur Valk (adviseur en onderzoeker) van Scherp in Veiligheid (adviesbureau in het publieke veiligheidsdomein uit Heerenveen) ligt het accent op de uitvoering van ondermijningsbeleid.

Het mini-congres vindt plaats in Beilen in het gemeentehuis. We starten om 13:30 uur (inloop). Het programma start om 14:00 uur en is rond 17:00 uur afgelopen.

In de directe omgeving van het gemeentehuis zijn voldoende parkeerplekken. Het gemeentehuis is op loopafstand van NS-station Beilen.

Programma

13:30 uur: Inloop

14:00 uur: Welkom en (huishoudelijke) mededelingen

14:05 uur: Presentatie Oebele Brouwer

14:45 uur: Interactieve presentatie Elias de Haan

15:15 uur: Pauze

15:45 uur: Workshops

I – ProFacto

II – Scherp in Veiligheid

16:45 uur: Plenaire terugkoppeling

17:00 uur: Einde programma – Borrel

In dit webinar staat juridische kwaliteit(szorg) centraal. Over dit onderwerp werd recent, in opdracht van het ministerie van BZK, een handreiking geschreven waarin ook de rekenkamerrol bij juridische kwaliteit(szorg) aan bod kwam. In dit webinar vertellen de opstellers van de handreiking over de inhoud van de handreiking. Centraal zullen de volgende vragen staan:

• Wat is juridische kwaliteit(szorg)?
• Waarom is het belangrijk dat daar juist nu aandacht voor is?
• Wat zijn actuele bedreigingen voor juridische kwaliteit?
• Hoe komt het onderwerp op de agenda?
  Hoe kunnen rekenkamers bij decentrale overheden juridische kwaliteit aandacht geven?

De sprekers

Heinrich Winter is directeur van Pro Facto en hoogleraar Bestuurskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is sinds 1998 betrokken bij doorlichtingen juridische kwaliteitszorg en onderwijs daarover.

Tinka Floor werkt als adviseur en onderzoeker bij Pro Facto. Ze is bij verschillende onderzoeken naar juridische kwaliteit(szorg) bij gemeenten betrokken. Dit jaar werkte ze aan de Handleiding ‘Tijd voor juridische kwaliteit’, over het doen van onderzoek naar juridische kwaliteitszorg bij decentrale overheden door rekenkamers en andere geïnteresseerden zoals juridisch medewerkers.

AI tools worden steeds vaker gebruikt, maar hoe zet je ze effectief en veilig in als rekenkamer? In deze training leer je AI veilig te gebruiken in het voordeel van jouw rekenkamerwerk. We starten met een introductie op AI. Wat is het? Hoe werken programma’s zoals ChatGPT? Welke toepassingen zijn er op het gebied van tekst? En hoe veranderen deze ontwikkelingen onze manier van schrijven?

Daarna bespreken we het geven van input aan AI. De output van een AI-tool valt of staat met een goede input. We laten jullie zien hoe je je strategisch voorbereidt, je kunt verplaatsen in de lezer en hoe je goede boodschappen formuleert. Daarmee zorgen jullie voor de perfecte input voor de AI-tools. Ook wel ‘prompt’ genoemd. Hierbij gaan we natuurlijk aan de slag met jullie eigen teksten en casuïstiek.

AI tools worden steeds vaker gebruikt, maar hoe zet je ze effectief en veilig in als rekenkamer? In deze training leer je AI veilig te gebruiken in het voordeel van jouw rekenkamerwerk. We starten met een introductie op AI. Wat is het? Hoe werken programma’s zoals ChatGPT? Welke toepassingen zijn er op het gebied van tekst? En hoe veranderen deze ontwikkelingen onze manier van schrijven?
Daarna bespreken we het geven van input aan AI. De output van een AI-tool valt of staat met een goede input. We laten jullie zien hoe je je strategisch voorbereidt, je kunt verplaatsen in de lezer en hoe je goede boodschappen formuleert. Daarmee zorgen jullie voor de perfecte input voor de AI-tools. Ook wel ‘prompt’ genoemd. Hierbij gaan we natuurlijk aan de slag met jullie eigen teksten en casuïstiek.
Hierna zullen we (opnieuw) leren schrijven met AI. Na de training ga je met concrete tips de deur uit zodat je het geleerde meteen kunt toepassen in de praktijk.

In de workshop Slim schrijven met AI leer je…
… alles over AI en tekstgenererende software.

• Wat is AI?
• Hoe werken programma’s zoals ChatGPT?
• Welke toepassingen zijn er op het gebied van tekst?
• Hoe veranderen deze ontwikkelingen onze manier van schrijven?

… om de juiste input te geven aan AI.

• Hoe geef je input aan AI?
• Hoe schrijf je een prompt?
• Welke input heeft welk effect op AI?

… werken met AI.

• Welke tools zijn er en hoe werken ze?
• Hoe schrijf je een tekst met deze tools?

… hoe je AI kunt toepassen in jouw werk en organisatie.

• Welke problemen moet je oplossen voordat je AI kunt gebruiken?
• Welke praktische uitdagingen zijn er?
• Hoe ga je om met de ethische vragen?

Deze workshop zit vol.

Het bestuur van de Vereniging van Rekenkamers nodigt u van harte uit voor het voorjaarscongres die zal plaatsvinden op donderdag 12 juni in Neude 11 in Utrecht.

In het najaar van 2025 gaat in de regio Breda weer een nieuwe editie van de cursus van start. Enthousiaste docenten staan klaar om iedereen tijdens vier bijeenkomsten wegwijs te maken in de beginselen van onderzoek en organisatie van rekenkamers. Na een startbijeenkomst zijn er drie bijeenkomsten waarin een reeks van onderwerpen aan de orde komt. Het programma is als volgt:

• Online startbijeenkomst: kennismaking met deelnemers en docenten.
• Dagdeel 1: Bestaansrecht, vormen en taken van de rekenkamer.
• Dagdeel 2: Wat is rekenkameronderzoek?
• Dagdeel 3 & 4: Opzet, aanpak en methoden van rekenkameronderzoek.
• Dagdeel 5: Analyse, rapportage en presentatie van rekenkameronderzoek.
• Dagdeel 6: Doorwerking en meerwaarde van rekenkameronderzoek.

Na afronding ontvangt u een getuigschrift van de Vereniging van Rekenkamers.

Data

• Startbijeenkomst: 18 september
• Dag 1: 26 september
• Dag 2: 31 oktober
• Dag 3: 21 november

Locatie

Rekenkamer Breda

Toegangsprijs

• € 300 (leden)
• € 400 (niet-leden)

Bovenstaande prijs is inclusief koffie, thee en lunch.

Data

• Startbijeenkomst: 6 maart
• Dag 1: 14 maart
• Dag 2: 11 april
• Dag 3: 9 mei

Locatie

Bar Beton Amersfoort Centraal Station

Toegangsprijs

• € 300 (leden)
• € 400 (niet-leden)

Bovenstaande prijs is inclusief koffie, thee en lunch.

Deze masterclass wordt verzorgd door Lieke van Stekelenburg, Richard Voddé en Rogier van der Wal van het lectoraat Ethisch Werken bij het Instituut voor HRM & Toegepaste Psychologie van de Fontys Hogeschool. We besteden aandacht aan de morele aspecten van het werk van rekenkamers en aan het morele kompas van een rekenkamerlid.

Deze masterclass bestaat uit drie delen.

De sprekers zullen eerst ingaan op de ethische aspecten van het rekenkamerwerk en plaatsen die in context.

Daarbij kijken we ook naar de mogelijke relatie tussen het werk van rekenkamers en het onderzoeksthema integriteit, dat bij gemeenten een eigen dynamiek kent en waar in de gangbare praktijk best het een en ander op valt aan te merken.

We zoomen vervolgens in op het morele of ethische kompas en de verschillende componenten daarvan, hier gaan de deelnemers ook actief mee aan de slag.

In de masterclass besteden we ook aandacht aan relevante casuïstiek, waarbij we naar de ‘morele lakmoesproef’ gaan kijken en ook eigen ervaringen van de deelnemers aan bod zullen komen.

Dit programma biedt ook voldoende ruimte voor interactie en uitwisseling.

De Vereniging van Rekenkamers organiseert intervisietrajecten, waarin de deelnemers in een veilige omgeving concrete vraagstukken uit hun werk aan de orde kunnen stellen om zo van elkaar te leren. Interesse? Schrijf je dan nu in!

Waarom intervisie?

Hoe werk je met anderen samen? Hoe ga je om met lastige situaties? Hoe treed je effectief op? Hoe pak je je rol als rekenkamer goed op? Al dat soort vragen kan je aan de orde stellen in intervisie. Het gaat daarbij zowel om vakinhoudelijke onderwerpen als om de manier waarop jij als persoon je kennis, competenties en vaardigheden inzet in je werk. Het kan bijvoorbeeld gaan over de relatie met de volksvertegenwoordiger, fricties binnen de rekenkamer en de relatie met onderzoeksbureaus.

Tijdens de intervisie ga je samen met collega-onderzoekers en -secretarissen en een professionele begeleider aan de slag om te kijken hoe je je in een bepaalde situatie kunt opstellen. Intervisie stimuleert zo bij alle deelnemers een andere, vaak verfrissende kijk op de manier waarop je je rekenkamerwerk invult.

Omdat dit de eerste keer is dat we intervisie starten vanuit de Vereniging van Rekenkamers zullen we ook samen kijken hoe we dit het beste vormgeven!

Start woensdag 30 oktober (volgende data worden onderling afgestemd).

Doelgroep

De training richt zich op leden, onderzoekers en secretarissen van rekenkamers die zich in hun dagelijkse praktijk bezighouden met het ontwikkelen van onderzoeksontwerpen voor rekenkameronderzoek. De training is zowel relevant voor deelnemers die zelf onderzoek doen als voor deelnemers die rekenkameronderzoek uitbesteden. De training bouwt inhoudelijk voort op onderdelen uit de introductiecursus, maar eerdere deelname aan de introductiecursus is geen harde voorwaarde voor inschrijving. Maak je geen onderdeel uit van een rekenkamer? Dan val je niet binnen de doelgroep.

Inhoud

Het doel van de training is het bieden van concrete handvatten bij het opstellen van een scherp onderzoeksontwerp voor rekenkameronderzoek. Voor het bereiken van dit doel maken we gebruik van een werkvorm waarin korte theoretische inleidingen worden afgewisseld door toepassingen waarbij deelnemers (deels in subgroepen) zelf aan de slag gaan. Tijdens de training staan we stapsgewijs stil bij het kiezen van focus en afbakening, het formuleren van hoofd- en deelvragen, het specificeren van normen en het selecteren van geschikte onderzoeksmethoden. Enige ervaring met het opstellen van onderzoeksontwerp is gewenst. Deelnemers wordt gevraagd om, indien mogelijk, vooraf een kort eigen (aanzet voor) onderzoeksontwerp in te sturen en deze mee te nemen naar de training. Gedurende de dag gaan we met dat onderzoeksontwerp aan de slag.

Kosten

• Leden: De training is kosteloos voor rekenkamerleden/onderzoekers/directeuren verbonden aan een rekenkamer die lid is van de NVRR, de kosten voor later dan 14 dagen van te voren afmelden bedragen 75 euro.
• Niet leden: De training kost rekenkamerleden/onderzoekers/directeuren verbonden aan rekenkamers die geen lid zijn van de NVRR 100 euro, dit zijn tevens de kosten voor later dan 14 dagen van te voren afmelden

Er kunnen 15 personen deelnemen.

DeBeeldbouwers nemen jullie stap voor stap mee om van veel tekst een sprekende infographic te maken. In deze 1-daagse training werk je aan je eigen project. Onder begeleiding van DeBeeldbouwers maken jullie een infographic in het programma Canva. De training heeft een prettige balans tussen theorie en doen. Van schetsen en het bestuderen van soorten infographics, tot vormgeeftips en uitwerken in Canva. Uiteraard mag je aan het einde van dag met trost je infographic presenteren! We geven iedereen een cheatsheet mee naar huis met alle tips en trucks nog eens op een rij zodat je de volgende dag direct door kan!

Meer informatie over DeBeeldbouwers vind je op www.debeeldbouwers.nl.

Locatie

Rekenkamer Amsterdam, Grote Vergaderzaal. We starten om 09:00 en zorgen dat we klaar zijn om 17:00. De lunch wordt op de locatie verzorgd.

Deelname

Er kunnen maximaal 12 deelnemers meedoen. Is de training vol? Schrijf je in op de reservelijst dan zoeken we een nieuwe datum voor nog een training!

Deze cursus is vol.

Paar voorbeelden van wat cursisten hebben gemaakt!

Het is alweer een hele tijd geleden dat we als Oostelijke Rekenkamers samen iets georganiseerd hebben terwijl we toch veel van elkaar kunnen leren. Reden genoeg om in het najaar en wel op op woensdag 23 oktober in stadshuis van Almelo bij elkaar te komen. Er staan die avond twee thema’s op de agenda waarover we in gesprek gaan:

1. Hoe zorg je voor een goede relatie / communicatie met de raad, passend bij de onafhankelijke positie van de Rekenkamer?
   Uitdagingen die we hierbij zien, zijn: De wet versterking rekenkamers waardoor raadsleden geen zitting meer mogen hebben in rekenkamers. De hoge ‘doorloopsnelheid’ van volksvertegenwoordigers en soms compleet nieuwe fracties na de verkiezingen. Verdelen van de aandacht door de rekenkamers die voor meerdere raden werken, etc
2. Welke ‘opstartproblemen’ ervaren rekenkamers bij de ‘herstart’ na de implementatie van de nieuwe wetgeving?
   De relatie met de gemeenteraad is bij het vorige thema besproken maar hoe zit het met de vervulling van vacatures in de rekenkamer? Hoe gemakkelijk c.q. moeilijk is het om kwalitatief goede onderzoeksbureaus te vinden? Hoe staat het met de beschikbare budgetten die nodig zijn voor een goede taakuitoefening?

We willen er vooral een ‘praktische bijeenkomst’ van maken zonder ‘zwaarmoedige’ verhalen maar wel met een hoog ‘van elkaar leren’ gehalte.

De ontvangst is vanaf 17.45 uur met een broodje en de gelegenheid om kennis te maken en te netwerken. Het programma start om 19 uur en duurt tot 21 uur waarna er een borrel met hapje klaar staat.