Auteur: NVRR Secretariaat

Het verrichten van rekenkameronderzoek is een opgave waar alle gemeenten en provincies in Nederland op dit moment mee te maken hebben. De rol en betekenis van rekenkamers wordt voor een belangrijk deel bepaald door de kwaliteit van het onderzoek dat wordt verricht. Er zijn al veel rekenkameronderzoeken gepubliceerd en deze werken op allerlei manieren door in het openbaar bestuur. De doorwerking van rekenkameronderzoek wordt het best gefaciliteerd door een onberispelijke kwaliteit van het onderzoek.

De postacademische cursus Rekenkameronderzoek wordt verzorgd door de Erasmus Universiteit Rotterdam in samenwerking met de NVRR en is bedoeld om handvatten te bieden voor het opzetten en (laten) uitvoeren van kwalitatief hoogwaardig rekenkameronderzoek.

Wanneer

In april 2015 wordt de cursus voor de tiende keer georganiseerd. De vijfdaagse cursus wordt aangeboden in twee blokken van respectievelijk drie en twee dagen:

Woensdag 8 april, donderdag 9 april en vrijdag 10 april 2015

Woensdag 22 april en donderdag 23 april 2015

Voor wie

De cursus is een post academische opleiding en bedoeld voor hbo- en wo-afgestudeerden die beroepshalve betrokken zijn bij de organisatie en uitvoering van rekenkameronderzoeken op provinciaal en gemeentelijk niveau. De cursus is bedoeld voor voorzitters, secretarissen en leden van de rekenkamers en rekenkamercommissies. De cursus is uiteraard ook geschikt voor onderzoekers van provinciale en lokale rekenkamers en rekenkamers van waterschappen.

Inhoud

De cursus richt zich in het bijzonder op institutionele en methodisch-technische aspecten van rekenkameronderzoek. Naast de institutionele en methodisch-technische aspecten wordt aandacht besteed aan de doorwerking van rekenkameronderzoek. Het gaat dan in het bijzonder om de strategische meerwaarde van onderzoek, de bruikbaarheid en de mogelijke effecten van onderzoek.

Locatie

Erasmus Universiteit Rotterdam

Deelname en kosten

Het maximum aantal deelnemers aan deze cursus bedraagt 20. Dit om een goede interactie tussen docenten en cursisten, en cursisten onderling, te waarborgen. De kosten van de cursus, inclusief een reader, lesmateriaal en lunches bedragen € 1.900 (BTW vrijgesteld). Deelnemers aangesloten bij de NVRR krijgen een korting van 15%.

Meer informatie en het inschrijfformulier vindt u op de website van het Erasmus Universiteit Rotterdam.

In vervolg op eerdere onderzoeken (o.a. Byond) en toezeggingen aan de Tweede Kamer heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken opdracht gegeven een nieuw onderzoek te doen naar de actuele stand van zaken van rekenkamers en rekenkamercommissies. Het onderzoek bestaat uit een kwanitatief deel dat door Berenschot wordt uitgevoerd. In dit onderzoek ligt de focus enerzijds op de ontwikkelingen van de budgetten van rekenkamers (budgetontwikkelingen vanaf 2010) en de al dan niet actieve staat van een rekenkamer of rekenkamercommissie. Een ander accent ligt op de samenwerking tussen rekenkamers. Een aantal vragen gaat dan ook in op de aard en inhoud van (eventuele) samenwerking  tussen rekenkamers. De vragenlijsten worden binnenkort uitgezet bij de griffiers.

Het onderzoek wordt begeleid door een begeleidingscommissie met daarin opdrachtgever Bzk, de Nvrr, VNG, Raadlid.NU, Ronald Hoekstra als secretaris/onderzoeker en staatsrechtjurist Han Warmelink. De Begeleidingscommissie heeft als technisch voorzitter, mevr. Sabine Galjé van Bzk. In april worden de resultaten verwacht.

Parallel aan dit onderzoek heeft Bzk. aan ZENC/PBLQ opdracht gegeven om vier expertmeetings te organiseren rondom een aantal thema’s dat met betrekking tot rekenkamers speelt. De uitkomsten van deze bijeenkomsten, waarbij de Nvrr ook betrokken is, worden gebruikt als aanvulling op de uitkomsten van het kwantitatief onderzoek.

Minister Plasterk heeft daartoe in zijn Agenda Lokale Democratie (d.d. 5-1- 2015) de onderstaande passage opgenomen: 

‘’Versterking lokale rekenkamers

Rekenkamer(commissie)s doen onderzoek naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Daarmee zijn zij een belangrijk instrument van de gemeenteraad bij het uitoefenen van haar controlerende taak en dragen zij bij het vormgeven van horizontale verantwoording. Mede met het oog op de aankomende decentralisaties en de daarbij behorende toename van de gemeentelijke middelen, neemt het belang van onafhankelijk onderzoek door rekenkamer(commissie)s toe. In overleg met andere partijen, waaronder de NVRR en VNG, zal ik bezien hoe de positie en het functioneren van lokale rekenkamer(commissie)s verder kan worden versterkt. Zoals ik in antwoord op Kamervragen van het lid Fokke heb gezegd zal ik de Kamer hierover voor het zomerreces van 2015 nader informeren.’’

Ans Hoenderdos

Gerrit Hagelstein 

In een aflevering van Nieuwsuur van zondag 25 januari spreekt Jan de Ridder zijn zorg uit over de budgetten die beschikbaar zijn voor rekenkamer(commissies), zeker gegeven de uitdagingen waar de gemeenten vanwege de nieuwe taken voor staan.

Nieuwsuur deed onderzoek naar de budgetten van de rekenkamers. Het grootste deel van de respondenten (110 van de 182) gaf aan dat sinds 2010 het budget is afgenomen.

Slechts 5 hebben er mede vanwege de decentralisatie budget bijgekregen.

Lees het volledige artikel en kijk het fragment op de website van Nieuwsuur >> 

In het antwoord op de vragen van Manon Fokke, gaf minister Plasterk aan dat er momenteel 26 gemeenten zijn met een slapende rekenkamer, waarvan er 15 structureel inactief zijn. Deze gemeenten zijn halverwege 2014 om ambtsbericht gevraagd. Gemeenten met een tijdelijk inactieve rekenkamer, bijvoorbeeld als gevolg van een (aanstaande) herindeling, hebben in een eerdere stadium aangegeven hun rekenkamer weer te willen activeren. In negen gevallen is dat inmiddels gebeurd.

In het antwoord op de vragen geeft de minister ook aan dat het toebedelen van budget aan rekenkamers tot de lokale autonomie behoort, maar dat hij desondanks toch een onderzoek laat uitvoeren hoeveel gemeenten het afgelopen jaar de budgetten voor hun rekenkamers hebben verminderd en met hoeveel. 

Lees het volledige artikel op Binnenlands Bestuur geschreven door Hans Bekkers >>

Het document met het antwoord op de vragen van Manon Fokke is in de NVRR bibliotheek gepubliceerd >>

In een artikel op nrc.nl van 26 november stellen  Arno Visser van de Algemene Rekenkamer en Jan de Ridder, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) dat lokale rekenkamers zijn lang niet altijd toegerust om de besteding te controleren van de extra miljarden die in 2015 naar gemeenten gaan. 

Lees het hele artikel geschreven door Ingmar Vriesema en Philip de Witt Wijnen >>

Informatieveiligheid staat meer nog dan voorheen in de belangstelling van gemeenten. De continuïteit van de (digitale) dienstverlening van de gemeente maar ook de privacy van burgers kan in het geding zijn. De gevolgen van inbreuken op informatieveiligheid kunnen zeer ernstig zijn. Ondertussen maken gemeenten in toenemende mate gebruik van gedigitaliseerde informatie en communicatie. Met de komst van nieuwe taken in het sociale domein zal deze digitalisering alleen maar toenemen.

Rekenkamer Den Haag heeft recent onderzoek gedaan naar informatieveiligheid. Uit dit onderzoek kwamen verschillende kwetsbaarheden naar voren in de beveiliging van ondermeer privacygevoelige informatie. De Haagse rekenkamer concludeerde dat het zicht en de grip op informatieveiligheid door de gemeenteraad onvoldoende was. Voor de Taskforce Bestuur & Informatie Dienstverlening (BID) en de

Rekenkamer Den Haag zijn de uitkomsten van dit onderzoek aanleiding bij alle lokale rekenkamers en rekenkamercommissies aandacht te vragen voor het onderwerp informatieveiligheid. In samenwerking hebben de Taskforce BID en de Rekenkamer Den Haag een notitie opgesteld over (onderzoek naar) informatieveiligheid. Tevens is een voorbeeldbrief opgesteld die rekenkamer(commissie)s aan de gemeenteraad kunt zenden. Hierin zijn vragen opgenomen waarmee rekenkamer(commissie)s het zicht op de staat van de informatieveiligheid en de grip hierop voor de raad kunt vergroten.

Lees de volledige documentatie >>>

Amsterdam  – Vrijdag 21 november 2014 is, tijdens het NVRR najaarscongres, de NVRR Goudvink 2014 uitgereikt aan de Rekenkamer van Rotterdam door de juryleden Henriette Maassen van den Brink en Carolien Pietjouw.  Op basis van de gestelde eisen ten aanzien van technische basiskwaliteit en de mate waarin het rapport doorwerking heeft, is als overtuigende winnaar gekozen de Rekenkamer Rotterdam met het onderzoek: “Horen, zien en schrijven” Optreden van stadswachten in de openbare ruimte.

Het rapport behandelt een onderwerp met een grote maatschappelijk relevantie in de lokale context; namelijk de veiligheid op straat van de Rotterdamse burgers. De jury is van mening dat de gekozen onderzoeksmethode, participerende observatie, innovatief en gedurfd is. Door deze wijze van onderzoek en door de heldere, concrete conclusies en aanbevelingen heeft de rekenkamer  professioneel afstand kunnen bewaren van de hevige politieke discussies. Door deze onafhankelijkheid heeft de rekenkamer de raad versterkt in zijn rol binnen het lokaal bestuur. Het rapport heeft daadwerkelijk geleid tot aanpassing van beleid en tot aanzet van nieuw beleid. Dit resultaat van doorwerking heeft voor de jury de doorslag gegeven om Rotterdam de prijs toe te kennen.

Ook dit jaar heeft de jury extra diepgang aan het begrip doorwerking van het rekenkamerrapport gegeven. Daarbij is gelet op de activiteiten die een rekenkamer(commissie) heeft ondernomen om de doorwerking van het onderzoek te bevorderen en de feiten waaruit blijkt dat de doorwerking ook daadwerkelijk effect heeft gehad: de invloed op het college van B&W, de effecten op de uitvoerende dienst, de perspectieven voor de burger en de voorbeeldwerking voor onderzoek door andere rekenkamers.  Daarnaast gold vanzelfsprekend het vereiste van een goede basiskwaliteit: heldere taal, opzet van het onderzoek, de onderbouwing van de conclusies, oordelen en aanbevelingen, en de toegankelijkheid van het rapport. 

Een team van 10 beoordelaars heeft in totaal 20 rapporten op basis van deze thema’s beoordeeld, wat uiteindelijk resulteerde in vier nominaties. Naast Rotterdam ontvangen ook de drie overige genomineerden hulde van de jury. De Randstedelijke Rekenkamer stelt met haar rapport een groot maatschappelijk probleem aan de orde dat politiek onderschat is en wordt. Het rapport is helder en concreet geschreven en de rekenkamer is zeer actief geweest om een maximale doorwerking te verkrijgen. De Rekenkamer Leeuwarden verstevigt met haar onderzoek de positie van de raad, maar ook die van de burger en is in dat opzicht een voorbeeld voor anderen. Het onderzoek is gedegen uitgevoerd met heldere en concrete aanbevelingen. Door een juiste keuze en timing van het onderzoek werd het zeer actueel in de lokale context. De gesprekken met burgers maakte het geheel nog sterker. De Noordelijke Rekenkamer presenteerde een zeer goed en objectief rapport en een zeer proactieve werkwijze. Het onderzoek gaf uitstekende handvatten om de Provinciale Staten in positie te brengen. Het rapport is een schoolvoorbeeld van evidence based onderzoek waar anderen een voorbeeld aan kunnen nemen.

Wil Oosterveld, secretaris van de NVRR, is maandag 17 november geïnterviewd door Bert Kranenbarg op Radio 1 in het programma ‘De Ochtend’ van KRO/NCRV. Aanleiding voor het gesprek was het besluit van de  voorzitter en leden van de rekenkamer Arnhem om per eind 2015 te stoppen als gevolg van de bezuiniging van €100.000 op het budget. Ghislaine Plag sprak aansluitend met Gerard Schouw (2e kamerlid D’66) over de motie die afgelopen week is aangenomen met betrekking tot de mogelijkheid rekenkamers van meerdere gemeenten samen te voegen.

Indien u het hele gesprek wilt terugluisteren, zie bijgevoegde link. http://www.radio1.nl/popup/terugluisteren-uren/2014-11-17/09:00

Het gesprek begint om 09.15 uur.

De Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag gestemd over de moties die zijn ingediend bij de begrotingsbehandeling BZK. Motie-Fokke cs over meer inzetten van gemeenschappelijke rekenkamers (op lokaal niveau) is daarbij met brede meerderheid aangenomen.

In de motie wordt de minister verzocht om met NVRR en VNG met een actieplan te komen om substantieel meer gemeenschappelijke reken-kamers te realiseren.

Als gevolg van de bezuiniging van €100.000 op het budget, hebben de voorzitter en leden van de rekenkamer Arnhem besloten te stoppen per eind 2015. In een brief aan de gemeente geeft de voorzitter Moniek Pieters aan dat een stad als Arnhem een serieuze rekenkamer verdient. Ze vindt het onbegrijpelijk dat met de uitbreiding van gemeentelijke taken in het sociale domein voor de deur, de Rekenkamerfunctie verzwakt wordt waar een versterking meer op zijn plaats zou zijn. 

Lees het volledige artikel in de Gelderlander.nl >>

De gemeenteraad van Arnhem geeft, ondanks de brandbrief van de voorzitter van de rekenkamer en het gesprek van de voorzitter van de NVRR met de raad,  groen licht voor de bezuiniging van 100.000 euro op het budget van de Rekenkamer. Volgens de coalitie kan de financiële waakhond van het lokaal bestuur best toe met minder geld. 

Als gevolg van de decentralisaties, waarbij het Rijk een groot aantal taken en verantwoordelijkheden overdraagt aan de gemeenten, stijgt het budget van de gemeente Arnhem met 150 miljoen euro. De bezuiniging zal het controlerend werk van de rekenkamer zo goed als onmogelijk maken, aldus de voorzitter van de rekenkamer Moniek Pieters. 

Lees het artikel op de website van de Gelderlander >>

Vrijdag 21 november organiseert de NVRR, na de najaars ALV, evenals in vorige jaren een inhoudelijke thema-middag. In de Nieuwe Liefde in Amsterdam beginnen we met de ALV. Direct na de lunch volgt een interessante workshop met sprekers van de RK Den Haag en de Taskforce BID over Digitale Veiligheid.

Na een korte pauze volgt daarna de uitreiking van de Goudvink. De vier rekenkamers die zijn genomineerd voor deze prijs: Rekenkamer Leeuwarden, Rekenkamer Rotterdam, de Randstedelijke Rekenkamer en de Rekenkamer Noord presenteren hun onderzoek en rapport, waarna de jury de prijs uitreikt.

Aan de deelnemers die niet zijn genomineerd is gevraagd om met een posterpresentatie hun onderzoek en rapport aan alle deelnemers te presenteren. Uit deze inzendingen kiest u dan de publieksprijs.

De toegang is uiteraard gratis! Na afloop van de bijeenkomst kunt u deelnemen aan het Symposium van de Rekenkamer Amsterdam. Lees ook programma (zie bijlage) van het Symposium en meld u daarvoor ook aan, het is zeker de moeite waard.

Vanwege haar 10 jarig bestaan organiseert de rekenkamer een symposium met als titel Terugblikken en vooruitkijken in het openbaar bestuur. Dit symposium wordt gehouden op 21 november aanstaande, na de ALV en thema-middag van de NVRR in dezelfde locatie, de Nieuwe Liefde in Amsterdam.

Toegang is gratis en alle leden van de NVRR zijn van harte uitgenodigd om het symposium bij te wonen. Sprekers zijn ondermeer Ben Tiggelaar, Job Cohen en Klaartje Peters.

Vergeet niet uw komst te melden via het aanmeldformulier.

De NVRR heeft in de Wiki een overzicht gemaakt van de 3D’s en deze nader uitgewerkt. Relevante rapporten en/of rekenkamerbrieven worden per onderwerp gekoppeld. U krijgt zo niet alleen een overzicht wat het inhoud (in globale termen), maar ook inzicht in rollen en voorbeelden van onderzoek. Het “Informatiedocument 3D’s: grip op decentralisaties in het sociale domein” wat de commissie Kennisdelen heeft laten opstellen is als download te vinden in de bibliotheek (stand 14102014).

Het eerste deel van het proces, de beoordeling van de 20 ingezonden rapporten, het samenstellen van de longlist, een tweede beoordeling en vervolgens de samenstelling van de shortlist zijn inmiddels achter de rug. De shortlist met 4 rapporten is doorgestuurd aan de jury die daaruit een uiteindelijke winnaar zal selecteren.

Deze 4 rapporten zijn in alfabetische volgorde van rekenkamer:

Op 21 november aanstaande na de ALV zal de jury, bestaande uit Leo Markensteyn, Henriëtte Maassen van den Brink en Carolien Pietjouw, bekend maken welk van deze rapporten de Goudvink 2014 heeft gewonnen. Tijdens deze bijeenkomst in Amsterdam die openstaat voor alle leden van de NVRR zal elk van de genomineerde rekenkamers een korte presentatie geven over het onderzoek en zal het aanwezige publiek de publieksprijs toekennen aan een van de andere rapporten.

Meer informatie over het volledige programma van 21 november wordt binnekort bekendgemaakt.